ALEJA NARODOWA W CIESZYNIE NA FESTIWALU „BEZ GRANIC”

Spektakl „Aleja Narodowa” zrealizowany na podstawie powieści Jaroslava Rudiša, w tłumaczeniu, adaptacji i reżyserii Katarzyny Dudzic-Grabińskiej oraz wykonaniu Dariusz Maja, został zaproszony do udziału w trzydziestej edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Bez Granic”, który dobywa się w dniach 30 września – 10 października 2021 roku na terenie Cieszyna. Pokaz spektaklu będzie miał miejsce 4 października o godzinie 17.00 w Cieszyńskim Ośrodku Kultury „Dom Narodowy” (Rynek 12). Współorganizatorem Festiwalu jest Stowarzyszenie Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka.

Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Bez Granic” to festiwal odbywający się co roku w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. Narodził się u progu lat 90. XX wieku jako jedna z form działania Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. Pomysłodawcami tego przedsięwzięcia byli nieżyjący już czeski filozof Jakub Mátl oraz poeta i dramaturg Jerzy Kronhold. Do 2005 roku nosił nazwę Na granicy, po przystąpieniu Polski, Czech i Słowacji do UE zmieniono nazwę na Bez granic.

Pierwszy festiwal miał charakter monograficzny: poświęcony był prezentacji polskich i czechosłowackich inscenizacji sztuk Václava Havla. Na gruncie czeskim był pierwszą tego rodzaju transgraniczną inicjatywą kulturalną po „aksamitnej rewolucji”, na gruncie polskim – jedną z pierwszych inicjatyw tego rodzaju, która z perspektywy lat okazała się inicjatywa najtrwalszą.

Główną ideą festiwalu jest „przekraczanie”, dlatego też teatry prezentują sztuki nowatorskie, inspirujące, często na pograniczu teatru, sztuk plastycznych i muzyki. Równocześnie, ponieważ festiwal odbywa się w małym mieście/małych miastach rozdzielonych granicą, adresuje swoje propozycje nie tylko do kręgu 'znawców teatru’, ale także do zwykłych widzów, mieszkańców regionu, dla których jest znaczącym uzupełnieniem oferty kulturalnej.

Szczegółowy program Festiwalu na: https://borderfestival.eu/

proj. Peter Bankov

Organizatorzy:
Stowarzyszenie Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka. Oddział Regionalny w Cieszynie
Cieszyński Ośrodek Kultury „Dom Narodowy”

Poznaj Wandama – czeskiego „bohatera walki o niepodległość”, który dał sygnał do rozpoczęcia Aksamitnej Rewolucji. Tylko nie wiadomo, której stronie: protestującym czy milicji. Uważa się za „ostatniego Rzymianina”. Hitlerowskie saluty tłumaczy, jak wielu innych narodowców w Czechach i w Polsce, tradycją rzymską. Jednocześnie jak Václav Havel pragnie, aby prawda i miłość zwyciężyły nad kłamstwem i nienawiścią. W finale boleśnie zderza się… z regułami wolnego rynku. Narodowiec, rasista, szowinista, bojownik antysystemowy, menel, pijak, ćpun, bohater?

„Adolf Hitler uratował mi życie. Wiem, co chcesz powiedzieć, ale nie mów nic”
Jaroslav Rudiš

Reżyseria i adaptacja, przekład z języka czeskiego: Katarzyna Dudzic-Grabińska
Scenografia i kostiumy: Magdalena Stępień
Występuje: Dariusz Maj
Prapremiera polska: 9 czerwca 2018
Grupa wiekowa: 16+
Czas trwania: 60 min

„Tekst Rudiša oddaje śmietnik panujący niepodzielnie w świadomości człowieka, który znalazł się na marginesie świata po transformacji, w którym mielą się frazy z przemówień Hawla z zauroczeniem Hitlerem, opowieści o nowym, sprawiedliwym świecie z podszytym nienawiścią szowinizmem. Ten śmietnik kryje w sobie poważną diagnozę kryzysu, który dotyka dziś wiele europejskich krajów.

Katarzyna Dudzic-Grabińska wraz z Dariuszem Majem stawiają nam przed oczami swojaka wyciągniętego wprost z praskiej knajpy, pozwalając mu wziąć nas na lep swoich opowieści, na przemian przerażających i rozbrajających, ostatecznie jednak podszytych grozą. W finale tej narracji następuje znacząca zmiana perspektywy, której nie zdradzę czytelnikom, choć powieść Rudiša jest od dwóch lat dostępna w księgarniach. W każdym razie jest to też opowieść o zakłamaniu, o oszukiwaniu samego siebie, o potrzebie budowania legend, choćby na ruchomych piaskach, i o tym, jak zawodny jest to proces”.

Magdalena Piekarska, wroclaw.wyborcza.pl

Twórcy:

Dariusz Maj
Absolwent Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu (1994). W roku 1984 basista wrocławskiej grupy punkowej Sedes. Laureat nagrody wojewody dolnośląskiego dla najlepiej rokującego aktora młodego pokolenia (2002). W latach 1997-2001 aktor Centrum Sztuki – Teatru Dramatycznego w Legnicy (obecnie Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy). W latach 2001-2009 aktor Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu. W latach 2009-2013 aktor Wrocławskiego Teatru Współczesnego im. E. Wiercińskiego. W Teatrze Polskim we Wrocławiu od 2015-2018 roku. Twórca wielu ról teatralnych i filmowych, współpracował z czołowymi polskimi reżyserami (K. Garbaczewski, M. Zadara, J. Głomb, J. Klata, P. Wojcieszek, M. Strzępka, M. Kleczewska, L. Raczak, K. Zanussi, F. Falk, W. Krzystek). Obecnie gra role Blockbauma oraz Człowieka w kancelarii w głośnym Procesie wg F. Kafki w reżyserii Krystiana Lupy.

Katarzyna Dudzic-Grabińska

Studiowała reżyserię teatru lalek AST, Filia we Wrocławiu. Absolwentka filologii słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, tłumaczka literatury czeskiej i słowackiej, wiolonczelistka. Debiutowała jako reżyser i dramatopisarz w słowackim Instytucie Teatralnym w Bratysławie sztuką „Mnemojohann” (2014). Członek Platformy Krytyków podczas festiwalu słowackiego teatru Dotyky a Spojenia w Martinie (2017, 2018). Wiosną 2017 r. wyreżyserowała sztukę Jana Wilkowskiego „Tymoteusz wśród ptaków” w słupskim Państwowym Teatrze Lalek „Tęcza”. Jako asystentka reżysera współpracowała m.in. z Agatą Dudą-Gracz („Śmierć przyjeżdża w środę”, „Opole 2016”; „Dziubanina”, „Makbet” – oba Teatr Capitol, Wrocław 2017) oraz Michałem Zadarą („Dziadów części III” „Ustęp i Objaśnienia”, Teatr Polski, Wrocław 2016).

Magdalena Stępień
Absolwentka scenografii na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, zajmuje się przygotowywaniem przestrzeni, kostiumów, lalek i masek do działań teatralnych i filmowych. Przygotowywała projekty scenograficzne we współpracy ze studentami reżyserii we Wrocławiu i Warszawie, realizowała lalki do spektakli Teatru Arka we Wrocławiu oraz projektu Lalkomat. Zajmuje się również modniarstwem, metaloplastyką, grafiką i rzeźbą (uczestniczyła w międzynarodowym plenerze rzeźbiarskim w Łabiszynie w 2015 i 2016 r.).

Spektakl nagrodzony nagrodą Kryształową Pestką podczas XI Międzynarodowego Festiwalu Teatrów i Kultury Awangardowej PESTKA 2019 w Jeleniej Górze.

„…za umiejętność zbudowania minimalnymi środkami inscenizacyjnymi uniwersalnej historii, ważnej i istotnej dla współczesnych społeczeństw Europy Środkowej i Wschodniej, szczególnie 30 lat, ukazanie szarego przeciętnego człowieka w trybiku historii, zagubienia w zmieniającym się świecie, również mikrowspólnoty, będącej odbiciem bolączek dnia codziennego; przedstawienie mechanizmów rodzących się aktów nienawiści, ksenofobii i rasizmu, które stanowią zaprzeczenie ładu demokratycznego. Za istotny głos w bieżącej dyskusji społeczno-politycznej”

Tekst o Festiwalu Pestka ukazał się wakacyjnym numerze „Odry”. Fragment z tekstu na stronie e-teatr
http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/275034,druk.html

Drozdowisko to autorski podcast Teresy Drozdy, która zajmuje się kulturą w niemal wszystkich jej przejawach.

DROZDOWISKO #34 w całości powstało podczas 30. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Bez Granic” w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. Nie jest jednak sprawozdaniem z festiwalu, choć do festiwalowych wydarzeń się odnosi. W drugiej części audycji udział biorą: – Igor Wójcik (dyrektor Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu), który dostrzegł, że „Sztuka idzie na wolność” i stworzył książkę pod takim tytułem; – Katarzyna Dudzic-Grabińska i Dariusz Maj, którzy stworzyli spektakl „Aleja Narodowa” oparty na książce Jaroslava Rudiša pod tym samym tytułem. Rozmawiała: Teresa Drozda.

Producenci:
spektakl jest koprodukcją Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucji Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Fundacji Teatr Polski – TP dla Sztuki (Teatr Polski – w podziemiu / Polski Theatre in the underground)