OKiS » SZTUKI WIZUALNE

„NOWE SPOJRZENIA” | EWA PARTUM

INAUGURACJA CYKLU „NOWE SPOJRZENIA”

3 grudnia 2025, godz. 18:00
Sala Teatru Laboratorium Instytutu im. Jerzego Grotowskiego
(Przejście Żelaźnicze/Rynek-Ratusz 27)

Wstęp wolny
Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc obowiązują wcześniejsze zapisy. Chęć udziału proszę zgłaszać na adres: margarita.rubanenko@okis.pl

—

Cykl „Nowe spojrzenia” został pomyślany jako przestrzeń dialogu międzypokoleniowego, w której współczesne praktyki performansu spotykają się z dziedzictwem twórców i twórczyń – kształtujących historię tego medium.

Inauguracja cyklu w obecności Ewy Partum – jednej z kluczowych postaci polskiej sztuki konceptualnej, laureatki tytułu doctor honoris causa Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu – umożliwia powrót do źródeł, w których ciało kobiety stawało się narzędziem krytycznej refleksji nad językiem, kulturą i społeczną widzialnością.

Praktyka Partum – sytuująca się obok dokonań takich artystek jak Carolee Schneemann, Valie Export, Ana Mendieta czy Yoko Ono – przynależy do nurtu, który uznał ciało kobiety nie tylko za medium ekspresji, ale za pole sporu, przepisywania i demontażu dominujących kulturowych dyskursów. Podobnie jak Schneemann w Interior Scroll (1975) obnażała patriarchalne mechanizmy wykluczenia kobiecego głosu, a Mendieta w cyklu Silueta (1973–80) badała relacje między kobiecą obecnością a naturą, Partum analizowała napięcia pomiędzy konstrukcją kobiecej podmiotowości, strukturami władzy i językiem – tym materialnym i tym ukształtowanym przez kulturę.

„Nowe spojrzenia” przedstawiają performans jako medium, w którym historia nie jest zamkniętą narracją, lecz żywą strukturą dialogu. Zaproszeni do współdziałania z twórczością EWY PARTUM, PRZEMEK BRANAS, JOANNA PAWLIK i MARTA ZIÓŁEK, nie rekonstruują historii, lecz ją aktualizują, tworząc współczesną ramę dla rozumienia performance’u jako medium refleksji nad ciałem, relacją i wspólnotą. W efekcie powstaje nowa genealogia performance’u, w której indywidualna twórczość nie jest jedynie tłem, lecz aktywną matrycą, zdolną do transformacji i współtworzenia przyszłych form obecności.

Agnieszka Chodysz-Foryś, kuratorka cyklu

—

Projekt jest dofinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

„W cieniu. Śladami Bronisława Piłsudskiego”

„W cieniu. Śladami Bronisława Piłsudskiego” to interdyscyplinarny projekt artystyczno-badawczy twórców i twórczyń z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, łączący sztukę współczesną z antropologią. Punktem wyjścia są pionierskie badania Bronisława Piłsudskiego nad Ajnami i społecznościami Północno-Wschodniej Azji, których język, rytuały i materialna kultura w dużej mierze znane są dzięki jego dokumentacji.

Bronisław Piłsudski – wybitny polski etnograf, badacz ludów północno-wschodniej Azji i unikatowej kultury Ajnów – pozostaje w Polsce zaskakująco mało znany. Jego nazwisko nadal ginie w cieniu słynnego brata, marszałka Józefa Piłsudskiego, mimo że to właśnie Bronisław stworzył jedno z najważniejszych archiwów kultur społeczności rdzennych i mniejszościowych przełomu XIX i XX wieku. Zbiory pozyskane przez niego na Sachalinie i Hokkaido są dziś rozproszone między Polską, Japonią i Rosją, stając się podstawą wielu kolekcji muzealnych.

Punktem wyjścia dla prezentowanych prac jest wizualność kultury Ajnów badanej przez Piłsudskiego: ajnoska ornamentyka rzadkich przedmiotów użytkowych, opisy obrzędów (w tym kultu i święta niedźwiedzia), zwyczaje, legendy i pieśni. Etnograf korzystał z najnowszych technologii swojej epoki – fonografu Edisona – by na woskowych wałkach utrwalać głosy, muzykę i podania. Dzięki tym nagraniom możliwe jest dziś nie tylko odtwarzanie języka Ajnów, lecz także wyobrażenie sobie krajobrazu dźwiękowego świata, który był intensywnie wypierany przez procesy kolonizacji i asymilacji.

Artyści i artystki biorący udział w wystawie traktują te materiały nie jako gotowy „skarb etnograficzny”, lecz jako pole napięć: między dokumentacją a zawłaszczeniem, ochroną a wymazywaniem, fascynacją a przemocą. Biografia Piłsudskiego – od zesłania na Sachalin, przez dobrowolne pozostanie wśród Ajnów i założenie rodziny, po późniejsze, często nieskuteczne próby zainteresowania europejskiego świata nauki wynikami badań – staje się tu ramą do namysłu nad tym, jak wiedza krąży, znika i powraca.

„W cieniu” nie oznacza jedynie bycia „mniej widocznym”, ale staje się metaforą pracy na obrzeżach tego, co uznane i nazwane. Wystawa zaprasza do przyjrzenia się temu, kto i czyim głosem opowiada historię Ajnów oraz innych społeczności badanych przez Piłsudskiego, i do zadania pytania, jak dzisiejsza sztuka może odzyskiwać podmiotowość tych, których przez dekady spychano na margines.

Artyści/ Artyski:
Karol Babicz, Maria Bitka, Katarzyna Bogusz, Marta Borgosz, Agata Danielak-Kujda, Grzegorz Gajos, Jarosław Grulkowski, Magda Grzybowska, Łukasz Huculak, Aleksandra Janik, Stefania M. Jankowiak, Jakub Jernajczyk, Anna Kołodziejczyk, Jakub Leniart, Michał Marek, Kamil Moskowczenko, Sylwia Mucha, Łukasz Paluch, Przemek Pintal, Marta Płonka, Marlena Promna, Wojciech Pukocz, Anna Szewczyk, Daniela Tagowska, Maja Wolińska

Kuratorki: Anna Kołodziejczyk, Daniela Tagowska
Organizator: Muzeum Miejskie w Żorach, Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Scenografia: Marta Płonka, Mieczysław Piróg
Identyfikacja wizualna: Łukasz Paluch / Anomalia
Partner sympozjum otwierającego projekt: Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu / Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Partner projektu: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu
Wsparcie: JM Rektor ASP Wrocław, prof. Wojciech Pukocz

Fotorelacja z wernisażu wystawy

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wernisażu wystawy „Zbigniew Horbowy. Szkło i kolor”. Oficjalne otwarcie ekspozycji odbyło się 21 listopada 2025 w w Slovenské sklárske múzeum RONA GALLERY.

Więcej informacji o wystawie na stronie www.okis.pl/zbigniew-horbowy-szklo-i-kolor/

Fot. Mariusz Łabiński

Zbigniew Horbowy. Szkło i kolor

Zapraszamy na wystawę jednego z najwybitniejszych polskich artystów szkła – Zbigniewa Horbowego. Ekspozycja prezentowana będzie w Slovenské sklárske múzeum RONA GALLERY (Lednické Rovne, Słowacja) będącym ważnym punktem na europejskiej mapie szkła artystycznego.

Zbigniew Horbowy (1935 – 2019) był jednym z pierwszych absolwentów – powołanego w 1952 w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych – Wydziału Szkła. Bezsprzecznie stał się głównym reformatorem w zakresie projektowania i produkcji szkła, czemu sprzyjała ścisła współpraca z technologami i hutnikami. Efektem tego było wypracowanie własnej szkoły wzorniczej. Jako jeden z pierwszych artystów szkła przestał nawiązywać do tradycyjnych wzorów. Jego prace cechuje wyrafinowana, autorska forma i odważna kolorystyka.

Kuratorzy:
Patrik Illo (SK)
Mariusz Łabiński (PL)

Organizatorzy:
Slovenské sklárske múzeum RONA GALLERY, OKiS

DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA WYSTAWY
Fot. RONA GALLERY

Fotorelacja z performans Anity Wach „68 Toasts to a Flawed Heart” w ramach wystawy „Places for Deliberation”

Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z performansu Anity Wach „68 Toasts to a Flawed Heart”, który odbył się 30 października w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)

Fotorelacja z performans Ivy Suhadolnik Gregorin „Tape” w ramach wystawy „Places for Deliberation”

Przedstawiamy fotorelację z performansu „Tape” autorstwa Ivy Suhadolnik Gregorin, zrealizowanego w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej 29 października w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)

Fotorelacja z performans Lučka Centa „Ved’ma” w ramach wystawy „Places for Deliberation”

Prezentujemy fotorelację z performansu Lučka Centa „Ved’ma”, zrealizowanego w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej 16 października w Lublanie (Słowenia).

Ved’ma patrzy jednocześnie na życie i śmierć, ponieważ jej krew pochodzi bezpośrednio z ziemi. Uwięziona w patriarchalnym konflikcie, pozostaje dzika, nieposkromiona i nieposkromiona. Kochaj dzikość i bądź wolna. Przede wszystkim ufa sobie – jest ucieleśnieniem jaźni, która nie zna strachu.

(więcej…)

Fotorelacja z performans Anny Kalwajtys „Line” w ramach wystawy „Places for Deliberation”

Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z performansu „Line” Anny Kalwajtys, zrealizowanego 4 października w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)