Cykl „Nowe spojrzenia” otwiera przestrzeń dialogu między pokoleniami i strategiami artystycznymi, zapraszając do rozmowy z wybitnymi twórcami światowego performance’u. Inauguruje go Ewa Partum – laureatka tytułu doctor honoris causa Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, ikona polskiej sztuki konceptualnej. Jej pionierska praktyka stanie się inspiracją dla trzech performatywnych interpretacji Joanny Pawlik, Marty Ziółek i Przemysława Branasa, które podejmą z nią twórczy dialog, otwierając jej idee na nowe konteksty i wrażliwości współczesności.

INAUGURACJA CYKLU „NOWE SPOJRZENIA”

3 grudnia 2025, godz. 18:00
Sala Teatru Laboratorium Instytutu im. Jerzego Grotowskiego
(Przejście Żelaźnicze/Rynek-Ratusz 27)
Wstęp wolny

Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z performansu Anity Wach „68 Toasts to a Flawed Heart”, który odbył się 30 października w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)

Przedstawiamy fotorelację z performansu „Tape” autorstwa Ivy Suhadolnik Gregorin, zrealizowanego w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej  29 października w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)

Prezentujemy fotorelację z performansu Lučka Centa „Ved’ma”, zrealizowanego w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej 16 października w Lublanie (Słowenia).

Ved’ma patrzy jednocześnie na życie i śmierć, ponieważ jej krew pochodzi bezpośrednio z ziemi. Uwięziona w patriarchalnym konflikcie, pozostaje dzika, nieposkromiona i nieposkromiona. Kochaj dzikość i bądź wolna. Przede wszystkim ufa sobie – jest ucieleśnieniem jaźni, która nie zna strachu.

(więcej…)

Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z performansu „Line” Anny Kalwajtys, zrealizowanego 4 października w ramach programu performatywnego wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej w Lublanie (Słowenia).

(więcej…)

“(Non-)Presence” Festival of Polish Performance

Protect Me from What I Want
Jenny Holzer

Tematem przewodnim tegorocznej, drugiej edycji Festiwalu Polskiego Performans „(nie) Obecność” jest tytuł jednego z dzieł znakomitej artystki współczesnej Jenny Holzer, która głównym elementem swojej twórczości uczyniła tekst. W pracy Protect Me from What I Want z 1982 roku wskazuje ona na walkę, jaka toczy się wewnątrz nas, na silny kontrast między ludzkimi pragnieniami a narracjami narzucanymi przez zbiorowość.

Język jest narzędziem, dzięki któremu stwarzamy świat, ale równie dobrze może on wpływać na jego destrukcję. Michel Foucault oraz Theodor W. Adorno wskazywali, że wiedza oraz język ją tworzący zawsze są formami władzy, związanymi z relacjami siły i dominacji. Słowa mają niezwykłą moc – są w stanie kształtować nasze myśli, emocje i działania, ale ich ambiwalentna natura może powodować niebezpieczne skutki. W dzisiejszej rzeczywistości, zdominowanej przez media i propagandę, język staje się nie tylko narzędziem komunikacji, lecz także manipulacji, co często prowadzi do dezinformacji. Władze i instytucje często wykorzystują słowa do tworzenia narracji, które mogą zafałszować prawdę i zmieniać postrzeganie faktów, prowadząc do cierpienia konkretnych osób, do przemocy, autorytaryzmu czy niehumanitarnego traktowania.

Ludwig Wittgenstein pisał w 1921 roku: „Granice mojego języka są granicami mojego świata”. Język, umożliwiający nam zrozumienie i opisanie rzeczywistości, jest również narzędziem ograniczonym, które może utrudniać wyrażanie myśli oraz zrozumienie innych. W erze cyfrowej język internetu sprzyja upraszczaniu myśli, co z kolei prowadzi do powstawania stereotypów i uprzedzeń. Tłumienie emocji, utrata kontekstu czy brak empatii negatywnie wpływają na jakość naszych bezpośrednich interakcji. Anonimowość i ograniczenia współczesnej komunikacji sprzyjają przemocy i alienacji.

Program tegorocznego Festiwalu skupi się na krytycznej analizie języka, zachęcając widzów do głębszej refleksji nad polityczną i społeczną odpowiedzialnością słów. Każde zdanie i fraza mają moc kształtowania zbiorowej świadomości, a ich niewłaściwe użycie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Pojęcia, jakimi się posługujemy, nie są jedynie narzędziami – są żywym odzwierciedleniem naszych lęków, pragnień i nadziei. W tym duchu pragniemy, aby działania przedstawione podczas Festiwalu stały się apelem o świadomy wybór słów oraz o refleksję nad konsekwencjami naszych komunikatów w świecie, gdzie język jest zarówno środkiem wyrazu, jak i narzędziem manipulacji. Przypomnimy również o istotności świadomego uczestnictwa w dialogu, w którym każdy z nas odgrywa swoją unikalną rolę.

Poprzez autentyczny dialog możemy otworzyć drzwi do efektywnej komunikacji, budując mosty, które pomogą zniwelować chaos i niezrozumienie. Uczmy się zatem słuchać, interpretować i rozumieć nie tylko słowa, ale także milczenie.

Festiwal Polskiego Performans „(nie) Obecność”
Protect Me from What I Want

Kuratorka: Agnieszka Chodysz-Foryś

24–25.10.2025
FLUTGRABEN e. V.
Am Flutgraben 3
12435 Berlin, Niemcy

Artyści: Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz, Anna Kalwajtys, Aleksandra Kubiak, Magdalena Mellin, Joanna Pawlik, Anna Steller, Tomasz Szrama, Monika Wińczyk, Ewa Zarzycka, Marta Ziółek

Dyskusja panelowa „Protect me from what I want”.

Projekcje archiwalnych materiałów filmowych polskiego performance z archiwum MSN.

Koordynacja: Ann Krekhno, Marharyta Rubanenko
Identyfikacja wizualna: @grupaprojektor

Organizator:
Culture and Art Centre in Wroclaw – Cultural Institution of the Government of the Lower Silesian Region
www.okis.pl

Współorganizator:
FLUTGRABEN e. V.
https://flutgraben.org

Partner:
Polish Institute in Berlin
Burgstraße 27
10178 Berlin, Niemcy
instytutpolski.pl/berlin

Patronaty honorowe:
Marta Cienkowska – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Paweł Gancarz – Marszałek Województwa Dolnośląskiego

Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej, którą można oglądać od 3 października 2025 w galerii „Mala galerija Banke Slovenije” w Lublanie w Słowenii.

Wystawa „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej jest pierwszą prezentacją tej artystki w Słowenii. Prezentowane są na niej wybrane najważniejsze prace artystki z jej prywatnego archiwum przechowywanego nadal we Wrocławiu.

Więcej o wystawie na stronie www.https://okis.pl/places-for-deliberation-barbara-kozlowska/

Wernisaż
fot: Nada Žgank

Oprowadzania kuratorskie po wystawie
fot: Nada Žgank

urodziłam się w polsce wystawiałam dużo i zawsze tam gdzie nie chciałam wystawiać tam gdzie chciałabym wystawiać nigdy nie wystawiałam wyjeżdżałam podróżowałam występowałam wyjeżdżałam tam gdzie chciałam wyjechać z ważnych artystycznych powodów podróżowałam wszystkimi dostępnymi środkami lokomocji jak najdalej występowałam na plażach w galeriach i na video budowałam przenosiłam powtarzałam coś tam budowałam modele teoretyczne pojęć jakichś tam przenosiłam linię graniczną na księżyc i gdzieś tam powtarzałam zawsze te same banalne zdania o sztuce i rzeczywistości albo zawsze tę samą banalną prawdę o sztuce pisałam oczywistości o czymś tam brałam udział w wystawach w polsce rumunii wielkiej brytanii włoszech jugosławii podróżowałam na syberię do wielkiej brytanii na maltę do włoch jugosławii francji

To głos Barbary Kozłowskiej (1940-2008) o niej samej. W takiej właśnie formie jako swego rodzaju tekst-obiekt, autobiogram często towarzyszył jej wystawom. Mówi o sprawach dla artystki najważniejszych: ruchu, podróży, przestrzeni i jej swobodnemu przemierzaniu.

Barbara Kozłowska była jedną z prekursorek sztuki performance w Polsce, uczestniczką wrocławskiej sceny awangardowej, którą można uznać za jedno z najbardziej żywych i progresywnych miejsc na mapie regionu w tamtym okresie. Choć ukończyła Wydział Ceramiki (w pracowni malarstwa architektonicznego), szybko porzuciła tradycyjne media i skoncentrowała się na działaniach efemerycznych.

Kozłowska urodziła się w Tarnobrzegu, gdzie jej rodzina znalazła się w wyniku przymusowego przesiedlenia po rozpoczęciu się II wojny światowej. Wojna brutalnie naznaczyła życie Kozłowskiej – w 1940 r. zginął w obozie koncentracyjnym w Dachau jej ojciec, do obozu trafił także jeden z jej braci, zaangażowany w działalność opozycyjną. Artystka miała zawsze w pamięci trudny początek życia i późniejsze powojenne lata, miała także świadomość wpływu wielkiej, okrutnej polityki na życie jednostki. Buntowała się przeciwko życiu w totalitarnym kraju, który ograniczał jej możliwość swobodnego podróżowania i decydowania o sobie. Podróż, którą Kozłowska utożsamiała z wolnością, stała się osią jej twórczości, działaniem konceptualnym, które przełożyło się na realizowaną przez wiele lat pracę Linia graniczna. Kozłowska od 1967 r. wyznaczała punkty na kuli ziemskiej, kreśląc linię, która w jej zamierzeniu, miała biec przez kulę ziemską do księżyca. Robiła to, pokonując formalne i polityczne trudności i odwiedzając różne miejsca, po to, by na plażach świata usypywać z piasku lub układać z kamieni stożki lub po prostu zdokumentować swoją obecność. Bogaty materiał z tych podróży: zdjęcia, mapy, ale także np. bilety kolejowe lub lotnicze, notatki robione na restauracyjnych serwetkach, włączała jako część tej pracy. Miała szczególne, świadome podejście do dokumentacji działań artystycznych, traktując ją jako pełnoprawny element pracy. Odzwierciedleniem tej sytuacji jest jej bogate archiwum, zawierające także liczne wersje jej biogramów, które również można uznać za rodzaj artystycznego działania. Pisanie własnych wersji swojego życiorysu można uznać za gest emancypacyjny. Takich nie brakowało w twórczości Kozłowskiej, artystki określającej swoje miejsce i zaznaczającej swoją odrębność poprzez działania performatywne. Tak było w przypadku pracy „Arytmia” (1980), w której, poprzez wskazywanie poszczególnych części ciała, artystka określała swoją tożsamość płciową, czy w przypadku pracy „Punkt widzenia” (1978), performansu wykonanego z udziałem kamer wideo, w ramach którego Kozłowska oznaczyła swoją obecność w przestrzeni. Gest ten może być oczywiście odczytywany symbolicznie jako metafora odnajdywania własnego miejsca w polu polskiej sztuki, zdominowanego przez artystów mężczyzn.

Choć Kozłowska stanowczo odżegnywała się od feminizmu, jej prace są dziś jednymi z bardziej wyrazistych kobiecych i jednocześnie uniwersalnych gestów w polskiej sztuce, które dziś mogą być odczytane na nowo.

Wystawa „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej jest pierwszą prezentacją tej artystki w Słowenii. Prezentowane są na niej wybrane najważniejsze prace artystki z jej prywatnego archiwum przechowywanego nadal we Wrocławiu.

Fotorelacja z otwarcia wystawy „Places for Deliberation” Barbary Kozłowskiej

Galeria zdjęć z wystawy „Places for Deliberation”, fot. Nada Žgank