Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Sceniczne rewelacje w Domu Plastyków, czyli o Teatrze Artystów Cricot.
17 lutego 2022, godz. 17:00
Sceniczne rewelacje w Domu Plastyków, czyli o Teatrze Artystów Cricot
Wykład dr Justyny Michalik-Tomali w ramach OUP
Na mapie zjawisk zaliczanych do polskiej przedwojennej awangardy teatralnej Teatr Cricot zajmuje miejsce szczególne. Przez lata niedoceniany, traktowany jako zjawisko marginalne, amatorskie, funkcjonujące raczej jako „krakowska anegdota” niż poważna propozycja artystyczna (na co niewątpliwy wpływ miał Tadeusz Kantor), dopiero dziś w pełni ujawnia swoją wyjątkowość i nowatorskość teatralnych idei. W tym kulturowym tyglu, prowadzonym przez Józefa Jaremę, współistniało i pracowało ze sobą wiele znakomitych osobistości tego czasu – malarzy, rzeźbiarzy, scenografów, muzyków, literatów i krytyków sztuki, a artystyczne propozycje Cricotu, nierzadko brawurowe, przełamujące i wykraczające poza tradycyjne konwencje teatralne, proponowały nowy rodzaj artystycznego doświadczenia.
Wykład będzie próbą omówienia historii i najważniejszych realizacji Teatru Cricot. Próbą odpowiedzi na pytanie, na czym miało polegać nowe doświadczenie artystyczne, jakie proponował widzom. Szczególne miejsce poświęcone zostanie twórczości Henryka Wicińskiego, który uznawany jest – obok Jaremy – za jeden z głównych „filarów” Cricotu. Analiza zachowanych projektów scenografii i kostiumów autorstwa Wicińskiego skłania do wniosku, że był to człowiek zdecydowanie wyprzedzający swoją epokę, a tym samym pozwala śledzić echa przedwojennej awangardy w twórczości artystów działających po II wojnie światowej. Przede wszystkim w twórczości Kantora.
Justyna Michalik-Tomala – doktor, pracuje w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka książki „Idea bardzo konsekwentna. Happening i Teatr Happeningowy Tadeusza Kantora” (Universitas, 2015), współredaktorka licznych książek i katalogów wydawanych przez Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA w Krakowie. Jej zainteresowania naukowe dotyczą głównie awangardy, studiów kulturowych, performatyki, sztuki i polityki oraz związków pomiędzy historyczną awangardą i neoawangardą. Obecnie przygotowuje książkę poświęconą „Umarłej klasie” Kantora.
18 lutego 2022, godz. 9:00–13:00
Wiciński – reinterpretacja
Warsztaty z Robertem Rumasem dla grupy roboczej OUP
Plastyczne warsztaty scenograficzne będą dialogiem z wykładem dr Justyny Michalik. W czasie zajęć skorzystamy z projektów scenograficznych Henryka Wicińskiego oraz metod, jakie stosował w konstruowaniu napięć i znaczeń w przestrzeni scenicznej, które według niego miały „wyzwalać i organizować nasze uczucia i wzrok”. Spróbujemy nasz wysiłek ukierunkować na utopijne budowanie i eksperymentowanie…
Mottem do pracy będzie myśl artysty: „Realistyczność teatru, który apeluje do widza znajdującego się w pewnym dystansie do spraw dziejących się na scenie, powinna opierać się na dobrze zrozumiałej artystycznej przesadzie”.
Tydzień przed warsztatami uczestnicy grupy roboczej otrzymają wytyczne, które będą służyły jako przygotowanie do warsztatów.
Robert Rumas jest artystą plastykiem, kuratorem, projektantem przestrzeni wystawienniczych i scenicznych w galeriach i muzeach, scenografem teatralny. Ukończył w 1991 roku Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku na Wydziale Malarstwa oraz w Pracowni Multimediów. Zainteresowany problematyką społeczeństwa jako obiektu manipulacji w kontekście pojęć dotyczących ekonomii, religii, narodu czy rasy. Uważany jest obok Katarzyny Kozyry, Artura Żmijewskiego i Pawła Althamera i Zbigniewa Libery za jednego z najważniejszych przedstawicieli nurtu sztuki krytycznej w Polsce lat dziewięćdziesiątych. Prezentował swoje prace w znaczących galeriach polskich, m.in. w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki i w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowym w Warszawie oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Brał udział w wielu ważnych wystawach międzynarodowych m.in. w Kunst- und Ausstellungshale w Bonn, Moderna Musset w Sztokholmie, Centrum Sztuki Współczesnej w Moskwie, Kunsthalle w Wiedniu, Berlinie, Hamburgu i Bohum, Muzeum Sztuki w Zagrzebiu oraz Ludwig Museum w Budapeszcie. Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach sztuki współczesnej w Polsce i poza jej granicami. Jest autorem wielu aranżacji i organizacji przestrzeni prezentacji sztuki współczesnej. Współpracował z wieloma polskimi i zagranicznymi kuratorami m.in. Dorotą Monkiewicz, Andą Rottenberg, Danielem Muzyczukiem, Joanną Zielińską i Bojaną Pejić. Od 2004 roku zajmuje się organizacją przestrzeni i scenografią w spektaklach multimedialnych, teatralnych i operowych. Na stałe współpracuje z reżyserem Michałem Zadarą i reżyserką Martą Górnicką. Scenografie i organizacje przestrzeni teatralnych według swoich projektów realizował w Teatrze Narodowym i Operze Narodowej w Warszawie, Teatrze Powszechnym i Nowym Teatrze w Warszawie, Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Polskim i Wrocławskim Teatrze Współczesnym, Teatrze Polskim w Poznaniu, Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku oraz w Maxim Gorki Theater i Komische Oper w Berlinie oraz Staat Theater Braunschweig. W roku 2015 roku za całokształt twórczości otrzymał prestiżową nagrodę im. Katarzyny Kobro przyznawaną przez Akademię Artystów Polskich w Muzeum Sztuki w Łodzi. W roku 2020 był kuratorem wystawy „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku” w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie.
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.
Więcej informacji na temat Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl
Awangarda teatralna Europy Środkowo-Wschodniej i jej obecność w teatrze współczesnym.
Kurs wiodący Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań realizowany w roku akademickim 2022/2023 stanowić będzie jedno z podsumowań zbliżającego się do swojego finału projektu finansowanego ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, a zarazem próbą otwarcia dalszych możliwości namysłu nad awangardą w kontekście współczesnym. Do udziału w nim zaproszeni zostali tym razem nie tylko polscy badacze i badaczki, ale i gości z Ukrainy, Białorusi, Czech i Słowenii, którzy zaprezentują w trakcie wykładów i seminariów dorobek awangard teatralnych swoich krajów oraz podejmą próbę refleksji nad ich współczesnymi aspektami.
Więcej informacji na temat Kursu wiodącego 2021/2022 Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl
Organizatorzy:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego,
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
Współorganizacja
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Plakat do spektaklu aszyków „Egrek i Segrek”, reż. Sercan Özinan
