SURDYKOWSKI, ORZECHOWSKI: Europejskie wyzwania • URBANEK • Rozmowy z A. PRZEGALIŃSKĄ i Z. DMITROCĄ • CHMIELEWSKI •MAJCHROWSKI: Różewicz i obrazy • Pożegnanie IZY CYWIŃSKIEJ • O Teatrze Handkego • WANIEK: Podróż Silesiusa • GUTOROW: Listy Heaneya • Wiersze: RÓŻYCKI, BOROS • GŁOWACKA o Centrum Pompidou • 8 Arkusz

SPIS TREŚCI 5/2024:

2  Jerzy Surdykowski: EUROPEJSKIE WYZWANIA

10 Marek Orzechowski: EUROPA NA NIBY

14 Mariusz Urbanek: POLSKA SAMORZĄDNIE PODZIELONA

21 POTWÓR, KTÓRY ZŻARŁ INTERNET Z Aleksandrą Przegalińską rozmawia Piotr Gajdziński

26 Adam Chmielewski: CZY MIASTO MA PRZYSZŁOŚĆ?

32 Tomasz Różycki: WIERSZE

34 Małgorzata Dzieduszycka-Ziemilska: IZA CYWIŃSKA

37 Edward Białek i Justyna Radłowska: GODZINA PRAWDY O TEATRZE

42 Zbigniew Majchrowski: RÓŻEWICZ: STRAŻNIK OBRAZÓW

49 KASPRZYKÓWKI Ze Zbigniewem Dmitrocą rozmawia Rafał Kasprzyk

54 Radosław Wiśniewski: NOTATKI Z UNDERGRUNTU

56 Jacek Gutorow: LISTY SEAMUSA HEANEYA

62 Mariusz Grzebalski: WIERSZE

64 Henryk Waniek: OSTATNIA PODRÓŻ ANGELUSA SILESIUSA

73 Tomasz Białkowski: MINOS

81 Wojciech Boros: WIERSZE

83 Renata Głowacka: W POMPIDOU PRZED WIELKIM ZAMKNIĘCIEM

86 Marta Mizuro: MIASTO NIE DO ZOBACZENIA

88 Lesław Czapliński: PRZESZŁOŚĆ ZAPATRZONA W PRZYSZŁOŚĆ

92 Jan Topolski: SZTUKA ZNIKANIA

94 Marcin Adamczak: AMERYKAŃSKIE FIKCJE

96 Jacek Sieradzki: ŚMIECH I WSTYD

99 Wiesław Saniewski: NOWE IDZIE…

102 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: NOŻYCZKI I WSPOMNIENIA

103 Mariusz Urbanek: KTO KARAĆ POSŁÓW TAK BĘDZIE UMIAŁ?

105 Urszula Kozioł: INACZEJ MÓWIĄC

NAD KSIĄŻKAMI

106 Tamara Hebes: MGŁA NA JĘZYKU

108 Leszek Pułka: SCRAPBOOK ŻUROWSKIEGO

109 Jaśmina Morawiecka: PRZEKRACZAJĄC HORYZONT OCZEKIWAŃ

111 Mieczysław Orski: PUSTO I STRASZNO

113 Sławomir Kuźnicki: ŚREDNIOWIECZNA JAZDA BEZ TRZYMANKI

119 W OFICYNIE

120 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

121 SYGNAŁY: Z WIEDNIA, HALS, „PAMIĘTNIK LITERACKI”

126 WERNISAŻE

127 INFORMACJE, KOMENTARZE

129 8 Arkusz: PUNK(T) ZGIĘCIA ORIGAMI

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

Rozmowy z: JANEM NOWAKIEM-JEZIORAŃSKIM (w 25-lecie Polski w NATO), sędzią Bartłomiejem Przymusińskim • ORZECHOWSKI: z podziemia • ZAJAS • KLIMOWICZ: Pan Bóg porzuca ten kraj • SZKOŁA o Bramie • GRYNBERG • WALIGÓRSKI: spod Lipawy • JANINA KATZ • RUDNICKI • Berlinale • JANKO, CHOJNACKI, WOŚ • O BARTOSZEWSKIM (w Sygnałach) • 8 ARKUSZ

SPIS TREŚCI 4/2024:

2 Z ODDALI I Z BLISKA Z Janem Nowakiem-Jeziorańskim rozmawia Sergiusz Sterna-Wachowiak

12 Wojciech Łuczak: POLOWANIE NA TAURUSY

16 DA SIĘ NAPRAWIĆ Z Bartłomiejem Przymusińskim rozmawia Magdalena Bajer

20 Marek Orzechowski: GŁOSY Z PODZIEMIA

25 Paweł Zajas: ODZYSKAĆ DIALOG

29 Tadeusz Klimowicz: PAN BÓG PORZUCA TEN KRAJ

37 Jerzy Surdykowski: O DUCHU PRAW

45 Anna Janko: WIERSZE

48 Dawid Szkoła: MIASTO, PAMIĘĆ I POPIOŁY

53 Henryk Grynberg: NIE CAŁKIEM PRZEŻYŁY…

57 Miłosz Waligórski: PRZESŁONY SŁÓW

64 Roman Chojnacki: WIERSZE

66 Janusz Rudnicki: PRUSZYŃSKI I SPÓŁKA

69 Magdalena Bajer: KRÓTKIE PEŁNE ŻYCIE

71 Mieczysław Orski: CZY MINĄŁ CZAS GORYCZY?

73 Jerzy Plutowicz: NOC I CIEŃ

78 Adam Wierciński: ODRZANIA CZY NIBYLANDIA?

81 Jan Władysław Woś: WRÓG RZESZY NIEMIECKIEJ

85 Dominik Żyburtowicz: WIERSZE

87 Piotr Czerkawski: POLITYKA AUTORSKA

91 Rozalia Słodczyk: PIĘKNE ZERWANIA

95 Marcin Adamczak: TAJEMNICA ALPEJSKIEGO DOMU

97 Jan Topolski: PRZEPRASZAMY ZA ZAKŁÓCENIA

99 Jacek Sieradzki: OBRAZ(Y) JERZEGO GRZEGORZEWSKIEGO

102 Mariusz Urbanek: I TY, BRUTUSIE, PRZECIWKO MNIE…

104 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: THE FRENCH CONNECTION

105 Urszula Kozioł: INACZEJ MÓWIĄC

NAD KSIĄŻKAMI

106 Eugeniusz Sobol: ANTOLOGIA CZASU WOJNY

107 Wojciech Kaliszewski: WIDOK Z DALEKA

109 Radosław Wiśniewski: W POSZUKIWANIU WIELKICH NARRACJI

111 Anna Karczewska: GENDER STUDIES W WARIANCIE LUDOWYM

116 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

117 SYGNAŁY: STREFA INTERESÓW, Z BERLINA: BARTOSZEWSKI, ZŁOTE PŁYTY

123 WERNISAŻE

125 INFORMACJE, KOMENTARZE

127 8 Arkusz: CIAŁOTEMATYZM

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

MAKSYM KRYWCOW – Wiersze z frontu • ŁUCZAK – Na Wschodzie bez zmian? BILEWICZ: Społeczeństwo straumatyzowane • NICIEJA: Polacy–Niemcy na Kresach Ukraina: ORŁOŚ w rozmowie, BAJER, JAWORSKI-WOLDMUR, SŁODCZYK Nagroda Lindego 2O23: T. RÓŻYCKI • I. KANIA • T. BIEDZKI • Teatr KELERY KUISZ • „Boska Komedia” • Booker Prize 2023 • Książki roku 2023 • 8 Arkusz

SPIS TREŚCI 2/2024:

2 Maksym Krywcow: WIERSZE

5 Wojciech Łuczak: NA WSCHODZIE BEZ ZMIAN?

11 SPOŁECZEŃSTWO STRAUMATYZOWANE Z Michałem Bilewiczem rozmawia Piotr Gajdziński

18 Mariusz Urbanek: BITWA O MEDIA

25 Jerzy Surdykowski: PIĘKNO, DOBRO I WSZYSTKIE INNE SPRAWY

34 Maciej Milach: NIC CO LUDZKIE…

38 Jarosław Kuisz: WIERSZE

40 UKRAINA Z Kazimierzem Orłosiem rozmawia Krzysztof Lisowski

47 Magdalena Bajer: W TEJ WOJNIE KULTURA DOZNAŁA MIAŻDŻĄCEJ PORAŻKI

51 Wołodymyr Jaworski – Woldmur: NOTATKI MOJEGO PRZYJACIELA T.R.

57 Stanisław Nicieja: POLACY – NIEMCY: WYGNANIA, PRZESIEDLENIA, STABILIZACJA

65 Witold Turant: POD ŚLĄSKIM BAOBABEM Rozmowa z Tadeuszem Biedzkim

71 Małgorzata Gorczyńska: SZTREKA

74 Tomasz Różycki: PODZIĘKOWANIE

76 Agnieszka Sabor: IRENEUSZ KANIA

79 Grażyna Zambrzycka: WIERSZ

82 Andrzej Juchniewicz: KSIĘGA ŻYCIA

85 Magdalena Raszewska: KRÓTKA DŁUGA HISTORIA

89 Lesław Czapliński: SZCZERE WZRUSZENIA I ZAWIEDZIONE NADZIEJE

92 Rozalia Słodczyk: PODRÓŻ W GŁĄB HISTORII I SZTUKI

96 Patrycja Cembrzyńska: O TYM, JAK SIĘ WYDAWAŁO KSIĄŻKI W POLSCE LUDOWEJ

99 Radosław Wiśniewski: NOTATKI Z UNDERGRUNTU

101 Jacek Sieradzki: PROSZĘ PAŃSTWA, OTO MY

104 Marcin Adamczak: Z NOTATNIKA SCENARZYSTY

107 Jan Topolski: BRZMIENIA SOLARIS

109 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: BANGSI – MIŚ DO KOCHANIA

110 Mariusz Urbanek: •1670• I PÓŁ

NAD KSIĄŻKAMI

112 Mariusz Urbanek: BABEL. LOS CZŁOWIEKA

114 Marta Mizuro: ALE Z DRUGIEJ STRONY…

115 Jacek Sieradzki: WIELKORZĄDCA WITKACJI

117 Mieczysław Orski: TYLKO ŻYCIE…

118 Anna Karczewska: WIERNY WOJOWNIK

122 W OFICYNIE

124 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

125 SYGNAŁY: BOOKER PRIZE 2023, NOWE KSIĄŻKI, PREMIERA W WAŁBRZYCHU

128 WERNISAŻE

129 INFORMACJE, KOMENTARZE

131 8 Arkusz: FREAK SHOW

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

ANTOSZEWSKI: Lęk przed autorytaryzmem • GAJDZIŃSKI: Wojna polsko-polska Polska-Niemcy – otwarcie: RUCHNIEWICZ, TEMPLIN, ZYBURA • DEUTSCHER Rozmowa: Amerykańska Częstochowa • Ogrody PAWŁA HUELLEGO • MAJERAN RACHOWSKI, KRÜGER, MICKIEWICZ – Wiersze • SUŁEK: Reportaż z otchłani Sztuka: ROTHKO, SAWA-BORYSŁAWSKI, SOSNOWSKA • 8 ARKUSZ (nowy)

SPIS TREŚCI 1/2024:

2 LĘK PRZED POWROTEM AUTORYTARYZMU Z Andrzejem Antoszewskim rozmawia Mariusz Urbanek

10 Piotr Gajdziński: WOJNA POLSKO-POLSKA 2.0

17 Wojciech Łuczak: MANIA WIELKOŚCI OD CHRUSZCZOWA DO PUTINA

23 Bożena Uścińska: ŚWIĘTO OGNIA

27 Z DZIEJÓW WALKI O POLSKĘ W NIEMCZECH Z Wolfgangiem Templinem rozmawia Marek Zybura

33 Utz Rachowski: WIERSZE

35 Krzysztof Ruchniewicz: POLSKA-NIEMCY: NOWE OTWARCIE

39 Marek Zybura: O NIEBUDOWANIU IV RZESZY

41 Michael Krüger: WIERSZE I ROZMOWA O PAMIĘCI

44 MOJA PAMIĘĆ JEST JAK HAŁDA ROZBITEGO SZKŁA Z Michaelem Krügerem rozmawiają Paweł Marcinkiewicz i Daniel Pietrek

48 Antoni Sułek: REPORTAŻ Z OTCHŁANI

51 AMERYKAŃSKA CZĘSTOCHOWA Z księdzem Tadeuszem Lizińczykiem rozmawia

51 Aleksandra Ziółkowska-Boehm

53 George Gömöri: IZAAK DEUTSCHER O POLSKIEJ LITERATURZE I POLITYCE

56 Mieczysław Orski: OGRODY PAWŁA HUELLEGO

59 Anna Maria Mickiewicz: WIERSZE

61 Halina Rarot: IDEA PRZEZROCZYSTOŚCI W POEZJI ANNY MARII MICKIEWICZ

63 Agnieszka Kłos: POŁUDNIE

66 Matthias Zschokke: POŁÓŻ SIĘ

70 Tomasz Majeran: WROCŁAW GŁÓWNY, ÓSMA WIECZÓR

75 PORZĄDKI NIESPODZIEWANE I NIEOCZYWISTE Rozmawiają Tadeusz Sawa-Borysławski i Rafał Eysymontt

81 Anna Maja Misiak: FORMY NIEDOSTRZEŻONEGO

84 Renata Głowacka: MARK ROTHKO – W POSZUKIWANIU ŚWIATŁA

87 Jan Topolski: PITAGORAS W KOSMOSIE

89 Marcin Adamczak: RUCHY OSPAŁYCH KOTÓW

91 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: MAŁA REWOLUCJA?

92 Jacek Sieradzki: KRAJ LAT DZIECINNYCH

95 Mariusz Urbanek: 10 CNÓT KARDYNALNYCH GRZEGORZA B.

97 Urszula Kozioł: INACZEJ MÓWIĄC

NAD KSIĄŻKAMI

98 Ewelina Adamik: MYŚLĄC PLASTYCZNIE

100 Marta Mizuro: JAK STRASZNIE BOLI TO LIPCOWE ŚWIATŁO

101 Rafał Różewicz: MAM NA IMIĘ WĘGIEL

103 Mirosław Ratajczak: CYWILIZACJA P.

105 Mieczysław Orski: DOBRY ADRES!

110 W OFICYNIE

112 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

113 SYGNAŁY: HARTWICH: D. KEHLMANN, Z WIEDNIA: HOLLANDS MEISTER

117 INFORMACJE, KOMENTARZE

135 8 Arkusz: NOWE TROPY

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

SURDYKOWSKI o duchu Solidarności • GAJDZIŃSKI o fikcji polskich polityków • Sędzia BIERNAT o naprawianiu szkód • WISZEWSKI o czarnej nocy edukacji • BERNHARDT, LISOWSKI, ORŁOŚ: Redaktor Giedroyc • Noblista JON FOSSE • KLIMOWICZ O emigracji rosyjskiej cd. • URBANEK: Demony Tuwima • Wiersze: TKACZYSZYN-DYCKI, JANION • Proza: SIWCZYK • KARAHASAN

SPIS TREŚCI 12/2023:

2 Jerzy Surdykowski: ZMARTWYCHWSTANIE DUCHA SOLIDARNOŚCI?

10 Piotr Gajdziński: POLITYCY W ŚWIECIE FIKCJI

17 TRUD SPRZĄTANIA Ze Stanisławem Biernatem rozmawia Magdalena Bajer

23 Przemysław Wiszewski: TRZYLETNIA POMYŁKA

28 Tadeusz Klimowicz: WYCIĄGAM ZE SPODNI SZEROKICH… (cz. 2)

39 Ludwik Janion: WIERSZE

42 91, AVENUE DE POISSY Z Anną Bernhardt rozmawia Renata Głowacka

46 REDAKTOR JERZY GIEDROYC Krzysztof Lisowski rozmawia z Kazimierzem Orłosiem

52 Jacek Gutorow: SZYBKA KAWA

55 Edmond, Jules Goncourt: FRAGMENT DZIENNIKA

59 Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: WIERSZE

62 Wojciech Żmudziński SJ: JON FOSSE JAKO MISTYK

65 Marta Mizuro: W GŁOWIE ALKOHOLIKA

67 Mariusz Urbanek: CZARTY I DEMONY KSIĘCIA POEZJI

74 Wojciech Brzoska: WIERSZE

76 Krzysztof Siwczyk: NA PRZECIĘCIU ARTERII

79 Dževad Karahasan: SŁOWO O DŁUGACH

83 Wiesław Saniewski: GRANICA ZŁA, CZYLI DWIE POLSKI

86 Krystyna Kuczyńska: PAMIĘTAJCIE O OGRODACH

92 Anna Mituś: ENTROPIA ZAWSZE ROŚNIE

95 Jacek Sieradzki: NIENAWIŚĆ

98 Marcin Adamczak: PRZESZŁE ŻYCIA, PRZYSZŁE KINO

101 Jan Topolski: HAŁAS ALPEJSKICH DZWONKÓW

103 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: SEZAMIE, OTWÓRZ SIĘ

104 Mariusz Urbanek: RZĄD NA UCHODŹSTWIE

106 Urszula Kozioł: INACZEJ MÓWIĄC

NAD KSIĄŻKAMI

107 Leszek Pułka: ŚWIAT. POEMA NIENAIWNE

108 Karol Maliszewski: Z „PRZEKŁADÓW BARTKA MAJZLA”

110 Wojciech Kaliszewski: KURS POD PRĄD

112 Anna Karczewska: O RETORYCE LĘKU PRZED MODERNIZACJĄ

114 Karol Płatek: W STRONĘ REPORTAŻU

119 W OFICYNIE

121 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

122 SYGNAŁY: ŚLIWKA: PRECYZJA NAWIGACJI, JAN BUCK, BERLIŃSKIE GALERIE

130 WERNISAŻE

132 INFORMACJE, KOMENTARZE

135 8 Arkusz: NA PÓŁCE, OBOK RÓŻEWICZA

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

GAJDZIŃSKI: Doradca, który był premierem • WISZEWSKI: Nauka, czas wyborów • BAJER: Antidotum na HiT • TILLICH: Spotkanie chrześcijaństwa z buddyzmem•  KLIMOWICZ: Piąta Fala emigracji rosyjskiej • TEMPLIN: Józef Piłsudski•  MACHNO: Opowiadania • Epitafium dla HELMAN • ABAKANOWICZ w Oslo•  AUGUSTYN o Musikfest 2023 • Wiersze: ŁAZUTKIN, ADAMSCHICK, ARŁOU

SPIS TREŚCI 11/2023:

2 Mariusz Urbanek: DWIE POLSKI W JEDNEJ POLSCE

9 Piotr Gajdziński: DORADCA, KTÓRY BYŁ PREMIEREM

17 Przemysław Wiszewski: CZAS WYBORÓW

23 Jacek Aleksander Prokopski: CHRZEŚCIJAŃSTWO NIE JEST SAMOTNĄ WYSPĄ

26 Paul Tillich: CHRZEŚCIJAŃSTWO I SPOTKANIE RELIGII ŚWIATA

31 Wojciech Łuczak: ZIMNA WOJNA W ARKTYCE

36 Magdalena Bajer: ANTIDOTUM NA HIT

40 Dmytro Łazutkin: WIERSZE

42 Tadeusz Klimowicz: WYCIĄGAM ZE SPODNI SZEROKICH…

50 Wasyl Machno: OPOWIADANIA

57 Krzysztof Ćwikliński: KONWÓJ

60 Piotr Piaszczyński: WIERSZE

62 Wolfgang Templin: JÓZEF PIŁSUDSKI – REWOLUCJONISTA I TWÓRCA PAŃSTWA

70 Antoni Wilgusiewicz: DZIEWIĘCIU Z PRZEKLĘTEGO MIASTA

74 Maryla Hopfinger: EPITAFIUM DLA ALICJI HELMAN

78 Piotr Florczyk: PROPOZYCJA DLA WYDAWCÓW

78 Carl Adamshick: WIERSZE

81 Radosław Wiśniewski: NOTATKI Z UNDERGRUNTU

83 Uładzimir Arłou: WIERSZ

85 Marcin Adamczak: IMAGO I LUDOWE HISTORIE

91 Magdalena Talik: MATKA NATURA I ZMIANY

95 Rafał Augustyn: V MIRE NET NICHEVO

101 Janina Januszewska-Skreiberg: ABAKANOWICZ W NORWEGII

104 Jacek Sieradzki: NIE CHCĘ

107 Jan Topolski: LEGENDA W LIFTINGU

109 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: POST KNAJPEN

110 Mariusz Urbanek: PREZYDENT I ŚWINIE

112 Urszula Kozioł: INACZEJ MÓWIĄC

NAD KSIĄŻKAMI

113 Radosław Wiśniewski: DLACZEGO PRUSOWIE

115 Janusz Zalewski: SKROMNOŚĆ I POKORA

117 Sergiusz Sterna-Wachowiak: „ŻYD” Z GOŁĘBIEM CUKROWYM NA RAMIENIU

118 Zofia Tarajło-Lipowska: O NAJWIĘKSZYM CZECHU W HISTORII

120 Mieczysław Orski: MGNIENIE SZYBKIE JAK MIGAWKA

124 W OFICYNIE

125 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

126 SYGNAŁY: DAMIAN KOSOWSKI, A STATEK PŁYNIE W CAPITOLU, „PAMIĘTNIK LITERACKI”

133 WERNISAŻE

135 INFORMACJE, KOMENTARZE

137 8 Arkusz: HIBERNUJĄC LISTOPADOWY CZAS

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl