Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Współczesny teatr radykalny: powiązania z awangardą historyczną i dotykanie czułych strun w społeczeństwie (przypadki Olivera Frljića, Janeza Janšy i Žigii Divjaka)
9 grudnia 2022, godz. 17:00
Współczesny teatr radykalny: powiązania z awangardą historyczną i dotykanie czułych strun w społeczeństwie (przypadki Olivera Frljića, Janeza Janšy i Žigii Divjaka)
Wykład prof. Tomaža Toporišiča w ramach OUP
Wykład w języku angielskim z tłumaczeniem na język polski
W moim wykładzie omówię, jak w pierwszych dekadach XXI wieku koło historii spełniło niektóre z utopijnych idei historycznej awangardy. Teatr radykalny wydaje się reaktywować pewne podstawowe idee utopijnych kwestii podejmowanych przez konstruktywistyczne i futurystyczne awangardy, przedstawiając je ‒ w formie fragmentarycznej, zdekonstruowanej i zawłaszczonej w globalnym świecie wymiany ‒ jako trwałe źródło inspiracji i możliwy punkt wyjścia dla współczesnej pracy. Nowe pokolenia z dumą ogłaszają, że są spadkobiercami historycznych neo- i postawangard. Jako przykłady współczesnego teatru politycznego i teatru współpracy posłużą nam spektakle Olivera Frljića („Przeklęty niech będzie zdrajca ojczyzny!”, „Balkan macht frei”, „Nasza przemoc wasza przemoc”, „Klątwa”), Janeza Janšy („Słoweński teatr narodowy” i „Republika Słowenii”) oraz Žigii Divjaka („Człowiek, który przyglądał się światu”, „Projekt 6”, „Gejm”, „Żar”). Przyjrzymy się spektaklom, w których osobiste, wojenne i polityczne traumy posłużyły jako pretekst, by zadać uniwersalne pytania o granice wolności artystycznej i społecznej.
Postaramy się odpowiedzieć na następujące pytania: Czy sztuki performatywne mogą wytworzyć specyficzną formę krytyki procesów społecznych, politycznych i etycznych współczesnej Europy? Czy ta forma krytyki podważa ideologiczne zaplecze społeczeństwa neoliberalnego i jego orientalizmów? W jaki sposób nadmiar niepoprawności politycznej i tworzonego przez nią teatru mieszanych środków odzwierciedla hybrydyzację kultur i polityk performansu w Europie po transformacji?
Tomaž Toporišič jest profesorem dramaturgii i performatyki oraz prodziekanem Akademii Teatralnej Uniwersytetu w Lublanie. W latach 1997‒2003 był dyrektorem artystycznym Teatru Mladinsko, a w latach 2003‒2016 jego dramaturgiem. W 1995 roku współtworzył Festiwal Współczesnych Sztuk Performatywnych Exodos. Toporišič był kuratorem kilku wystaw podczas Praskiego Quadriennale Scenografii i Architektury Teatralnej. Jego zainteresowania badawcze obejmują współczesne sztuki performatywne, literaturę i kulturę wizualną. Jest autorem pięciu książek na temat współczesnych sztuk performatywnych: „Between Seduction and Suspiciousness: Slovenian Theatre of the Second Half of the20th Century” (2004), „The Vulnerable Body of Text and Stage” (2007), „Ecdyses of Drama and Theatre” (2008), „Intercultural and Intermedia Nomadism: On the Intertwining of Media and Cultures in Contemporary Performing Arts” (2018), „Dangerous Liaisons of Drama and Theatre in the 20th and 21st Century” (2021). Jest także współredaktorem trzech antologii: „Drama, Text, Scripture” I and II (2008, 2021); and „Occupying Spaces: Experimental Theatre in Central Europe” (2010). Toporišič jest członkiem kolegium redakcyjnego pisma „Amfiteater”. W 2014 roku w uznaniu wyjątkowych osiągnięć w dziedzinie dramaturgii otrzymał od Ministra Kultury Francji tytuł Chevalier dans l’Ordre des Arts et Lettres.
Bilety: bezpłatne wejściówki do pobrania tutaj
10 grudnia 2022, godz. 10:00–13:00
Inscenizowanie przeszłości, aby zrozumieć teraźniejszość
Seminarium/warsztaty prof. Tomaža Toporišiča dla grupy roboczej OUP
W języku angielskim
Istniejące instytucje i praktyki polityczne zubożyły możliwości myślenia wykraczającego poza granice znanych koncepcji historii. Teraz, w roku 2022, wyłamanie się z przypisanych nam ról społecznych wydaje się jeszcze bardziej nieprawdopodobne niż jeszcze kilka lat temu. Przed sztuką stoi obecnie bardzo ważne zadanie: stworzyć nowe sposoby łączenia przeszłości z teraźniejszością oraz teraźniejszości z przeszłością w celu odpolitycznienia przedstawianej przestrzeni publicznej, sięgając po zdarzenia z przeszłości, zarówno publiczne, jak i osobiste, aby zrozumieć teraźniejszość. Podczas seminarium/warsztatów dramaturgicznych postaramy się znaleźć przykłady projektów teatralnych, medialnych, wizualnych i innych, które prowadzą nas na drugą stronę „jeszcze jednego przedstawienia” aktualnych relacji władzy. Spróbujemy odświeżyć lub wymyślić nowe metodologie i strategie współpracy i tworzenia (devising), przywracając polityki przestrzeni i czasu do sztuki współczesnej, obecnej edukacji artystycznej i polityki kulturalnej.
Punktem wyjścia warsztatów staną się problemy powstające na styku różnych społeczności i klas społecznych w Polsce, Słowenii i Europie Środkowej. Jak wyjaśnić źródła tych problemów komuś, kto pochodzi z zupełnie odmiennego kontekstu kulturowego?
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.
Więcej informacji na temat Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl
Awangarda teatralna Europy Środkowo-Wschodniej i jej obecność w teatrze współczesnym.
Kurs wiodący Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań realizowany w roku akademickim 2022/2023 stanowić będzie jedno z podsumowań zbliżającego się do swojego finału projektu finansowanego ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, a zarazem próbą otwarcia dalszych możliwości namysłu nad awangardą w kontekście współczesnym. Do udziału w nim zaproszeni zostali tym razem nie tylko polscy badacze i badaczki, ale i gości z Ukrainy, Białorusi, Czech i Słowenii, którzy zaprezentują w trakcie wykładów i seminariów dorobek awangard teatralnych swoich krajów oraz podejmą próbę refleksji nad ich współczesnymi aspektami.
Więcej informacji na temat Kursu wiodącego 2021/2022 Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl
Organizatorzy:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego,
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
Współorganizacja:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
