Wystawa fotografii Barbary Górniak „Kościoły Pokoju na Dolnym Śląsku” podczas VII Festiwalu dell’Arte

Ponadczasowy przekaz

Jako dzieło architektoniczne Kościoły Pokoju pozostają ponadczasowym przekazem, świadczącym o determinacji i sile ducha. Są istotnym dowodem zapoczątkowanych przemian społeczno-religijnych, kiedy trwały pluralizm religijny, promieniujący wówczas z krajów Rzeszy, inicjował powszechność postawy tolerancji w nowożytnej Europie.

Po upływie wieków, konstrukcje kościołów wykazują zadziwiającą trwałość, pomimo zastosowanych do budowy niewyszukanych materiałów. Pozostają obecnie największymi w Europie obiektami, wzniesionymi w konstrukcji szkieletowo-ryglowej.

W 2001 roku oba kościoły zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Znalazły się tam jako jeden z trzynastu polskich obiektów, w światowym wykazie najcenniejszych dzieł zabytkowej architektury.

Kościół świdnicki zyskał ponadto znaczenie symbolu polsko-niemieckiego pojednania. Tutaj właśnie, w 1989, roku premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl wspólnie modlili się o pokój i pojednanie między naszymi narodami.

Wystawa, którą prezentowaliśmy po raz pierwszy w jubileuszowym roku partnerstwa regionów – Dolnego Śląska i Dolnej Saksonii, podkreśla wagę ponadczasowego przesłania, emanującego z dzieła. Przetrwało, budząc nieodmienny podziw dla siły ludzkiego ducha i skali determinacji. Do dzisiaj kościoły pełnią pierwotną rolę jako miejsca zgromadzeń, religijnych przeżyć, integracji społeczności wokół chrześcijańskich zasad. Przez ich wnętrza przepływa rzeka Czasu, który zawsze niesie ludzkim społecznościom wyzwanie sprostania coraz to nowym przeciwnościom. Przesłanie zawarte w obydwu pomnikach kultury, trwających do dziś na Dolnym Śląsku, pozwala wierzyć w osiąganie z pozoru niemożliwych celów. Są one dziełami ludzkich rąk i umysłów, które dla Boskiej chwały stworzyły dzieła pełne uniwersalnego piękna. Ukształtowało je pragnienie wolności, które w ludzkiej naturze pozostaje niezmienne i w każdej epoce jednakie. Tak jak bolesne ziarnko piasku potrafi przeobrazić się w ciele perłopława w jaśniejący blaskiem klejnot, tak trudne doświadczenia ludzkiej egzystencji czasem prowadzą do zaistnienia fenomenów, przekraczających granice dotychczasowych doświadczeń.

Barbara Górniak i jej fotograficzna notacja

Fotograficzna relacja dolnośląskiej artystki Barbary Górniak ma wymiar niezależnego dzieła, powstałego na skutek obcowania z wybitnym zabytkiem architektury. Nieokiełznana architektoniczna wizja Albrechta von Saebischa zmusza do milczenia wobec siły energii zatrzymanej w tej przestrzeni. O kościołach często mówi się, że są „namodlone”. Artystce udało się niemal zawrzeć w przedstawionych fotogramach szepty, które niewątpliwie można usłyszeć, pozostając uważnym wobec tutejszego genius loci. Dostrzega w niej fascynujące szczegóły dekoracji – ciągi złoconych opowieści, które na niektórych ze zdjęć składają się w niezwykły chór plastycznych form, ukształtowanych dłońmi siedemnastowiecznych śląskich artystów. Fotogramy stanowią formę swego rodzaju ekfrazy poetyckiej – próbującej jeszcze raz opowiedzieć ten zamknięty szachulcowymi ścianami świat, który przed kilkuset laty wykreowała pełna odwagi i woli ludzka wyobraźnia.

Henryk Dumin

Tekst: Henryk Dumin

Zdjęcia: Barbara Górniak

Wystawa jest współfinansowany ze środków budżetu Województwa Dolnośląskiego