166 MONODRAMÓW. Przewodnik po teatrze jednego aktora
autor: Tomasz Miłkowski
rok wydania: 2016
„166 monodramów” to kolekcja tylu właśnie, ile wymienia się w tytule, spektakli teatru jednego aktora. Autor wybrał je, kierując się kryterium charakterystyczności – każdy z omawianych monodramów oddaje pewien typ wypowiedzi artystycznej, który na scenie jednoosobowej zwracał uwagę oryginalnością albo typowością. Przy czym krytyka interesowała motywacja, którą kierowali się artyści, podejmujący ryzyko spotkania z widzem sam na sam, bez wsparcia innych wykonawców, a często nawet bez wspomagającej ich inscenizacji.
Głównym zasobem, z którego czerpał autor, były wieczory spędzone na festiwalach we Wrocławiu i Toruniu, które wytyczały przez ostatnie pół wieku główny nurt teatru jednego aktora w Polsce. Wrocław z czasem stał się także oknem prowadzącym na świat dzisiejszego monodramu. Jubileusz festiwalu wrocławskiego, najstarszego tego typu festiwalu na świecie, dorobek jego kreatora, Wiesława Gerasa, były więc głównym źródłem doboru repertuaru w tej książce. Od czasu do czasu jednak pojawiają się tutaj spektakle, które do Wrocławia nie zawitały z rozmaitych powodów, a których obecność wzbogaca obraz polskiego teatru indywidualistów. Kolekcjoner monodramów, gdyby zechciał obejrzeć zgromadzone tu spektakle jeden po drugim, musiałby je oglądać przez siedem dni i nocy bez przerwy. Gdyby zachował higienę pracy i spędzał na widowni jedynie osiem godzin dziennie, trwałoby to cały miesiąc. A ponieważ to z wielu powodów niemożliwe, autor zaprosił nas do swego teatru wspomnień.
Tomasz Miłkowski – dziennikarz, krytyk, redaktor, od początku lat 70. interesuje się ruchem teatru jednego aktora. Częsty bywalec i juror festiwali we Wrocławiu, Warszawie, Toruniu, Helu, Kownie, Sankt Petersburgu. Autor i redaktor kilku książek związanych ze sceną jednoosobową. Nadal aktywny jako recenzent, m.in. tygodnika „Przegląd”, redaktor naczelny czasopisma internetowego „Yorick” i promotor młodej krytyki – przewodniczy kapitule Nagrody im. Andrzeja Żurowskiego dla młodych krytyków. Uważa, że teatr jednego aktora jest soczewką, w której skupiają się poszukiwania współczesnego teatru. Toteż wciąż wypatruje nowych monodramów w nadziei, że w ten sposób dowie się, co nas czeka jutro.
Czarna książeczka z Hamletem – seria wydawnicza poświęcona ruchowi teatrów jednego aktora i sylwetkom wybitnych aktorów polskich i zagranicznych. Wydawana od 2007 roku w ramach Wrocławskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora przez Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Teatru i Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu. Do 2016 roku tej w serii ukazało się 16 publikacji.
