5/2017: OTWARCIE MUZEUM TEATRU WE WROCŁAWIU
OTWARCIE MUZEUM TEATRU WE WROCŁAWIU
Sztuka teatru jest sztuką, która przemija w czasie, a aktor jest jej ofiarą i męczennikiem – cytując te słowa Heleny Modrzejewskiej, w trakcie swojego przemówienia z okazji otwarcia Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego (co miało miejsce 27 marca, czyli w Międzynarodowy Dzień Teatru), Janusz Degler podkreślił wyjątkowość sztuki teatralnej, objawiającej się w jednokrotności aktu scenicznego . Ten nowy oddział Muzeum Miejskiego we Wrocławiu znajduje się w niewielkim budynku przy placu Wolności, w którym dawniej mieścił się skład zbiorów Muzeum Archeologicznego.
Wyraźnie wzruszony profesor Degler powiedział, że dzień otwarcia Muzeum Teatru „w jego ukochanym mieście” to dla niego jeden z najważniejszych dni w życiu, wspominając, że pomysł jego powstania narodził się już w 1972 roku. Było to także marzenie Ireny Rzeszowskiej, ówczesnej prezeski Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru, jak również wybitnego twórcy znanego na całym świecie Teatru Pantomimy i patrona muzeum – Henryka Tomaszewskiego, a wreszcie jego wieloletniego przyjaciela i dokumentalisty dokonań Wrocławskiego Teatru Pantomimy, fotografa Stefana Arczyńskiego, który pojawił się na uroczystości jako gość honorowy ( w tym roku Arczyński skończy 101 lat). Zebranych gości, wśród których była liczna grupa współpracowników i aktorów Teatru Tomaszewskiego, na początek miało zabawić inaugurujące uroczystość słodko-gorzkie przedstawienie pantomimy Grupy X. Dom lalek jednak w moim odczuciu zbyt infantylny, momentami wręcz żenujący spektakl, okazał się nie najlepszym wyborem, biorąc pod uwagę rangę wydarzenia. Po przemówieniach m.in. Mirosława Oczkosia, który podkreślił, że powstanie muzeum z jedyną w swoim rodzaju pracownią paszczodźwięków, to ekstrawagancja porównywalna z szekspirowską maszyną latającą, wspomnieniach i licznych podziękowaniach, zaproszeni goście mogli udać się na zwiedzanie. Jak można przeczytać na stronie internetowej Wrocław 2016: …głównym celem muzeum ma być prezentowanie i promowanie dorobku wrocławskiej sceny teatralnej, uważanej za jedną z najważniejszych w Europie, ze szczególnym naciskiem na przypomnienie postaci jej wybitnego twórcy: Henryka Tomaszewskiego.
Sercem muzeum jest więc sala nazwana „Mieszkaniem Henryka Tomaszewskiego”, gdzie goście dowiedzą się sporo na temat tego – stawianego obok Leona Schillera i Tadeusza Kantora – ważnego twórcy nowatorskiego eklektycznego i antropocentrycznego podejścia do sztuki pantomimy. W tej sali udostępniony jest interaktywny ekran z informacjami na temat Tomaszewskiego i jego osiągnięć ; zwiedzający także obejrzą tu część imponującej kolekcji lalek, których kolekcjonerstwo było obok teatru, drugą wielką jego pasją. W „Mieszkaniu” wyświetlany jest ponadto zapis spotkania Tadeusza Różewicza i Tomaszewskiego w Muzeum Zabawek w Karpaczu, gdzie znajduje się cały zbiór lalek ( warto przy okazji przypomnieć, że tę wizytę upamiętnił Różewicz również wierszem, opublikowanym w „Odrze” w n-rze 5/ 1995). W następnym przytulnym pomieszczeniu, czyli „Gabinecie Profesora Janusza Deglera”, znajduje się biblioteka złożona z dwóch i pół tysiąca pozycji, przekazanych muzeum z imponujących zbiorów prywatnych tego wybitnego badacza i teatrologa. Sala ta stanie się w przyszłości miejscem spotkań czy promocji książek, a w czwartki zamieni się w gabinet samego gospodarza, który udzielać tu będzie konsultacji. Ściany prowadzące do sali profesora zdobi jego bogata kolekcja pocztówek (ekspozycja czasowa), ukazujących budynki i wnętrza europejskich teatrów; z okazji otwarcia muzeum wydano także katalog z ich replikami.
Mam nadzieję, że niedługo otwarta zostanie też na razie pusta kolejna – „Sala kasetonowa”, gdzie zgodnie z zamysłem twórców placówki ma trafić stała wystawa prezentująca historię wrocławskich teatrów od 1945 roku. W momencie rozpoczęcia działalności tak unikatowej, nowoczesnej i ważnej instytucji w mieście, w którym tworzył Jerzy Grotowski, będący obok Tomaszewskiego jego teatralną legendą, w którym działał studencki teatr „Kalambur” i gdzie obok instytucjonalnych istnieją także znakomite teatry niezależne, brak tej ekspozycji jest problemem Wrocławia. Dopóki ekspozycja nie znajdzie tu swojego miejsca, trudno naprawdę obiektywnie ocenić nowopowstałe muzeum – w którym znajduje się także sala wystaw czasowych oraz wystawa fotografii prezentująca Henryka Tomaszewskiego i jego zespół w obiektywie Arczyńskiego (dostępna dla gości do 30 czerwca 2017) w sali nazwanej „Atelier Stefana Arczyńskiego”, poświęconej ekspozycjom fotografii teatralnej.
Iza Jóźwik
