„OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI” – sympozjum oraz premiera filmu

Zapraszamy na premierę filmu: „Opiekunowie (nie)pamięci. Opowieść o osobach przywracających szacunek starym, zaniedbanym cmentarzom” oraz sympozjum „OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI”, poświęcone animacji i dokumentacji działalności społecznej osób opiekujących się zapomnianymi niemieckimi cmentarzami na Dolnym Śląsku.
Prace nad filmem dokumentalnym o inicjatywach społecznych na rzecz starych zaniedbanych cmentarzy były realizowane w 2025 roku. Na Dolnym Śląsku znajduje się ponad 1600 zapomnianych, zrujnowanych niemieckich cmentarzy. Stanowią one wyzywanie konserwatorskie, etyczne i finansowe. Zdewastowane i obrabowane są miejscem zapomnienia. Działa tu kilkadziesiąt osób na rzecz przywracania szacunku tym zaniedbanym miejscom. Głównie są to osoby prywatne, niekiedy zrzeszone w organizacjach pozarządowych lub działające pod szyldem fundacji. O przywracanie szacunku starym grobom starają się również obywatele Niemiec. Znane są również przypadki współpracy polskich i niemieckich działaczy. Od 2022 roku środowiska te spotykają się na zaproszenie Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu, żeby się poznać i wymieniać doświadczeniami.
Cykl spotkań, które zazwyczaj odbywały się we Wrocławiu podsumowuje wydarzenie, które odbędzie się 5 grudnia 2025. Tego dnia odbędzie się sympozjum podsumowujące. Podczas trzech sesji wystąpią przedstawiciele różnych środowisk zaangażowanych w działania na rzecz cmentarzy. Na koniec odbędzie się pokaz premierowy filmu i dyskusja.
Organizatorzy zdecydowali, że podsumowujące spotkanie odbędzie się w Szklarskiej Porębie – mieście gdzie stary zaniedbany cmentarz jest przedmiotem działań wielu osób, instytucji publicznych oraz władz samorządowych. Cmentarz jest nazywany Panteonem Karkonoszy, a jego historia i sylwetki postaci, które tam spoczywają znalazły opracowanie w publikacjach książkowych.
Program sympozjum:
5.12.2025, Peron 4, ul. Dworcowa 10 Szklarska Poręba
„OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI” – sympozjum poświęcone animacji i dokumentacji działalności społecznej osób opiekujących się zapomnianymi niemieckimi cmentarzami na Dolnym Śląsku
10.00 Rejestracja uczestników
11.00 – 11.30 Uroczyste rozpoczęcie sympozjum
11.30 – 12.30
Sesja I – Pamięć i niepamięć
Moderator: Marek Sztark, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu
- Sławomir Sochaj, “Paradoksy pamięci w Niedopolsce”
- Marek Perzyński, “Cmentarze bezcennym źródłem wiedzy. Mauzolea, cmentarze leśne, epitafia…”
- dr Karolina Jara, “Aspekty tabu w ładzie przestrzennym”
13.00 – 14.00
Sesja II – Przywracanie pamięci
Moderatorka: Anita Kaczmarska, Dyrektor MOKSiAL w Szklarskiej Porębie
- Hanna Szurczak, Stowarzyszenie TILIAE, “Ratowanie pamięci niejedno ma imię – aspekty społecznej wrażliwości na znikanie”
- Angelika Nolberczak, “Fundacja Anna w Gostkowie – doświadczenie i dobre praktyki w odnawianiu starego cmentarza”
- Ingrid Schnabel-Mumme, “Stary tzw. katolicki i nowy tzw. ewangelicki cmentarz w Bystrzycy / Wisenthal”
- Tomasz Hubert Kandziora, Wójt Gminy Reńska Wieś. “Stary cmentarz w praktyce samorządowej”
14.30 – 15.30
Sesja III – Poszerzanie pamięci
Moderatorka: Agnieszka Jabłońska, Fundacja Urban Memory
- Alan Weiss, “Historie z kamienia”
- Sławomir Pastuszka, “Strażnicy nieobecnych: współczesna opieka nad cmentarzami żydowskimi na Górnym Śląsku”
- Ivo Laborewicz, “Panteon Karkonoszy – historia cmentarza ewangelickiego w Szklarskiej Porębie”
17.00 – 18.30
Premiera filmu: „Opiekunowie (nie)pamięci. Opowieść o osobach przywracających szacunek starym, zaniedbanym cmentarzom”
Udział w sympozjum i pokazie premierowym filmu jest bezpłatny. Zgłoszenia udziału w sympozjum prosimy przesyłać na adres: laboratorium@okis.pl
Sympozjum będzie transmitowane on-line na kanale Youtube OKiS-u.
_____________________________________________________________________________________________________________________
9.12.2025 OP ENHEIM Pl. Solny 4
18.00 Wrocławska premiera filmu „Opiekunowie (nie)pamięci” Opowieść o osobach przywracających szacunek starym, zaniedbanym cmentarzom


Organizator:

Partnerzy projektu:
Niemiecko-Polska Fundacja Ochrony Zabytków Kultury (DPS)
![]()
Fundacja OP ENHEIM

Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Aktywności Lokalnej w Szklarskiej Porębie

Projekt jest dofinansowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy przez Unię Europejską NextGeneration EU

Projekt dofinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego







Lukáš Brutovský – słowacki reżyser, tłumacz, dramatopisarz i muzyk, jeden z najważniejszych twórców średniego pokolenia na Słowacji. Ukończył reżyserię na VŠMU w Bratysławie. Już podczas studiów jego przedstawienia pokazywane były na międzynarodowych festiwalach (Bratysława, Praga, Brno, Moskwa) i zdobyły kilka nagród. Współpracuje z licznymi teatrami na Słowacji i w Czechach. W 2014 roku został laureatem nagrody czeskiego czasopisma teatralnego Divadelné nowiny za najlepszą reżyserię sezonu (przedstawienie „Maryša” w HaDivadle w Brnie). Od 2015 roku jest dyrektorem artystycznym w Słowackim Teatrze Kameralnym (Slovenské Komorné Divadlo) w Martinie. Blisko współpracuje z dramaturgiem Miro Dacho już od czasów studiów. Tłumaczy z języka niemieckiego (m.in. Schillera, Bernharda). W ostatnich latach (od wystawienia D1) wyraziście pracuje ze współczesnymi tematami dotyczącymi słowackiego społeczeństwa za pomocą eksperymentalnych, oryginalnych form literackich i scenicznych.
Katarzyna Dudzic-Grabińska jest reżyserką teatralną i radiową oraz tłumaczką języków czeskiego i słowackiego. Studiowała na Uniwersytecie, Akademii Muzycznej oraz w Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu, na Uniwersytecie Masaryka i JAMU w Brnie. Ukończyła kurs reżyserii radiowej w Szkole Wajdy. Ścieżkę artystyczną zaczynała jako muzyk klasyczny. Stypendystka ZAiKS-u, Słowackiego Centrum Literackiego SLOLIA i programu Culture Moves Europe. Jej spektakle były prezentowane na festiwalach w Krakowie, Słupsku, Jeleniej Górze, Spišskiej Novej Vsi czy Kalkucie. Działa interdyscyplinarnie, interesuje ją dialog międzykulturowy, najnowsza historia Europy Środkowej, lingwistyka.
Karolina Gorzkowska – Karolina Gorzkowska absolwentka Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu, aktorka Opolskiego Teatru Lalki i Aktora. Gościnnie występuje w Teatrze Nowym PROXIMA w Krakowie. Współpracuje także z Teatrem Dormana w Będzinie („Pamięć Rutki” – reżyseria Justyna Łagowska), Teatrem EkoStudio w Opolu oraz Krakowskim Teatrem Komedia. Zagrała między innymi w spektaklach w reżyserii Agaty Dudy – Gracz, Piotra Cieplaka, Bogusława Kierca, Przemysława Jaszczaka, Konrada Dworakowskiego, Tomasza Kaczorowskiego, Marcina Wierzchowskiego. Wystąpiła w ponad trzydziestu czytaniach performatywnych, między innymi w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora, w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu czy w Teatrze Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach. Współtworzy performatywną grupę -bufetowe-. Za rolę Rutki Laskier w spektaklu „Pamięć Rutki”, rolę Ninja Szuko w spektaklu „Zagubiony chłopiec” i rolę Miep Gies w spektaklu “Każdego dnia jest mi żal” została wyróżniona w 26. i 33. Subiektywnym Spisie Aktorów Teatralnych Jacka Sieradzkiego.
Dariusz Maj absolwent Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu (1994). W roku 1984 basista wrocławskiej grupy punkowej Sedes. Laureat nagrody wojewody dolnośląskiego dla najlepiej rokującego aktora młodego pokolenia (2002). W latach 1997-2001 aktor Centrum Sztuki – Teatru Dramatycznego w Legnicy (obecnie Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy). W latach 2001-2009 aktor Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu. W latach 2009-2013 aktor Wrocławskiego Teatru Współczesnego im. E. Wiercińskiego. W Teatrze Polskim we Wrocławiu od 2015-2018 roku. Twórca wielu ról teatralnych i filmowych, współpracował z czołowymi polskimi reżyserami (K. Garbaczewski, M. Zadara, J. Głomb, J. Klata, P. Wojcieszek, M. Strzępka, M. Kleczewska, L. Raczak, K. Zanussi, F. Falk, W. Krzystek, K. Lupa, J. Skrzywanek, R. Talarczyk). Aktor Teatru Polskiego w Podziemiu, gdzie w koprodukcji z OKiS przygotował monodram „Aleja Narodowa” w reżyserii Katarzyny Dudzic-Grabińskiej, nagrodzony Kryształową Pestką na festiwalu Pestka w Jeleniej Górze.
Anna Adasiak – scenografka i kostiumografka teatralna i filmowa, a także jubilerka artystyczna. Absolwentka kierunku Scenografia oraz kierunku Projektowanie Ubioru Kreacyjnego na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Tworzy i współtworzy spektakle w teatrach lalek, dramatycznych i muzycznych oraz pracuje przy etiudach filmowych i serialach telewizyjnych. Współpracowała m.in. z Teatrem Muzycznym Capitol we Wrocławiu i Teatrem Polskim we Wrocławiu, Teatrem Kombinat we Wrocławiu, Ośrodkiem Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Teatrem Lalki Tęcza w Słupsku, Teatrem Lalki i Aktora w Łomży oraz Szkołą Filmową Mastershot we Wrocławiu i Warszawską Szkołą Filmową. Kuratorka trzech edycji wystawy „Młoda Scenografia” w Słupsku organizowanego w ramach Festiwalu Plastyki Teatrów Lalki i Formy.

