Żegnamy URSZULĘ KOZIOŁ (1931–2025) • MOSZYŃSKI: Francja dziś

A to Polska właśnie: SIEWIERSKA, DYMKOWSKI, TERLIKOWSKI

KUBITSKY: Szwedzki problem z imigrantami • Jacek BOCHEŃSKI

PAUL FARLEY • SOLIŃSKI: Historia nazimu w Görlitz • Paryż dla pań

Krakowskie festiwale • Literatura: Bawołek, Eiras, Lisowski, Matywiecki

SPIS TREŚCI 9/2025:

2 URSZULA

4 Urszula Kozioł: WIERSZE

6 MOGĘ NAJWYŻEJ MÓWIĆ DO LUDZI fragmenty rozmowy z Urszulą Kozioł

8 WOJNA ŚWIATÓW Z Anną Siewierską rozmawia Piotr Gajdziński

15 Paweł Kwiatkowski: DZIECI LEPSZEGO BOGA

22 Maciej Dymkowski: LIBERAŁOM I UCZONYM NA POHYBEL

29 Tomasz P. Terlikowski: POLSKI KOŚCIÓŁ: DALEKO OD NAWRÓCENIA

34 Piotr Moszyński: W BUTACH DE GAULLE’A

41 Jacek Kubitsky: TO NIE JEST KRAJ DLA SPOKOJNYCH SZWEDÓW

48 Piotr Matywiecki: WIERSZE

51 Piotr Michałowski: POEZJA – FENOMEN OBFITOŚCI EFEMERYCZNEJ

57 ANTYK W RYTMIE ROCKA Z Jackiem Bocheńskim rozmawia Sergiusz Sterna-Wachowiak

65 Paul Farley: WIERSZE

67 POETA Z LIVERPOOLU Z Paulem Farleyem rozmawia Jacek Gutorow

71 Jan Władysław Woś: STULECIE DOMU–MUZEUM DICKENSA

74 Pedro Eiras: WIERSZE

76 Karol Poręba: NOWA KOBIETA

80 Waldemar Bawołek: OD KILKU DNI

88 Krzysztof Lisowski: WIERSZE

90 Jędrzej Soliński: WYSTAWA JAK PODRÓŻ W NIEZNANE

93 Maria Malatyńska: SPOKÓJ

98 Lesław Czapliński: WCIĄŻ W CIENIU WOJNY

101 Adam Wiedemann: POWRÓT ZIMERMANA–KAMERALISTY

103 Magdalena Talik: BABSKIE WYSTAWY W PARYŻU

106 Marcin Adamczak: MIŁOŚĆ I MATEMATYKA

109 Jan Topolski: BURDON, DRON, DRONE

111 Jacek Sieradzki: DAJCIE BRAWA NAM ŁASKAWIE…

114 Hubert Klimko-Dobrzaniecki: SPRZEDAJ PAN KAWAŁ LODU!

115 Wiesław Saniewski: WAL PO JAJACH, SĘDZIA JEST NASZ!

119 Mariusz Urbanek: PIERWSZY KIBIC RZECZYPOSPOLITEJ

NAD KSIĄŻKAMI

121 Karol Alichnowicz: GŁOS CZŁOWIEKA KONKRETNEGO

122 Andrzej Juchniewicz: ĆWICZENIA Z CIEMNOŚCI

124 Marta Mizuro: DOJRZAŁOŚĆ

126 Eugeniusz Sobol: WIERNA SOBIE

127 Jerzy Lengauer: PRÓBA PORTRETU CZERNIAKOWA

133 W OFICYNIE

135 POCZTÓWKI LITERACKIE KAROLA MALISZEWSKIEGO

136 SYGNAŁY: CENTROEUROPA, SAUNDERS, OCALONE, CDn

144 WERNISAŻE

147 8 Arkusz: SZKOŁA KRYTYCZNA

Odrę można czytać także online: na www.e-kiosk.pl i www.nexto.pl

TERMINY
5 września 2025 | 19:00
6 września 2025 | 18:00
7 września 2025 | 17:00

MIEJSCE
Sala Formalna – Centrum na Przedmieściu
ul. Prądzyńskiego 39A, Wrocław

Szacowany czas trwania 80–90 MINUT

BILETY
https://bit.ly/limba-tuf

Spektakl rekomendowany dla widzów od 16. roku życia.
TW: dym, światło stroboskopowe, wulgaryzmy, przemoc

REALIZATORZY/ REALIZATORKI
reżyseria PIOTR RATAJCZAK
scenariusz i dramaturgia PIOTR ROWICKI
scenografia MARIANNA LISIECKA-SYSKA
kostiumy NIKOLA ŁADA
choreografia ARKADIUSZ BUSZKO
muzyka TYMOTEUSZ WITCZAK
kierownik produkcji PAWEŁ ZARĘBA
realizacja światła KACPER SCHEFFLER
realizacja dźwięku WIKTOR GRZEGORZEWSKI

obsada ALICJA CZERNIEWICZ, WIKTORIA CZUBASZEK, PAULINA MIKUŚKIEWICZ, PRZEMYSŁAW FURDAK, JERZY GÓRSKI, ADAM MICHAŁ PIETRZAK, RAFAŁ PIETRZAK, MACIEJ RABSKI

Producenci i organizatorzy:
Fundacja „Teatr Układ Formalny”
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego

                           

Spektakl współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego oraz środków Gminy Wrocław.

 

Spektakl zorganizowany dzięki współpracy z Przedstawicielstwem Regionalnym Komisji Europejskiej w Polsce.

Jeden z najwspanialszych głosów Jamaki młodego pokolenia – Micah Shemaiah wystąpi w Bogatyni. I to za darmo. Określany jest jako “jedna z najbardziej ekscytujących nowych gwiazd na jamajskim nieboskłonie reggae”, zakorzeniony w sound systemowych imprezach Yaadcore w Kingston.

Wraz z nim uwielbiany w swoim rodzinnym mieście Krystian K-Jah Walczak a także inni artyści: zespół The Freaks, Blizna Terror Sound oraz Kosmos Mega Soundsystem. Mnóstwo muzyki, która niesie pozytywny przekaz jedności, równości i tolerancji. To wydarzenie to coś więcej niż muzyka, to zjednoczenie przeciwko mowie nienawiści, szaleńczym, bezmyślnym hasłom rasistowskim i ksenofobicznym. Muzyka od zawsze łączy, a w tym wypadku także otwiera nowe możliwości.

Bogatynia to nie tylko styk trzech państw, to także styk trzech kultur, to miejsce otwarte i przyjazne. I chcemy żeby takie pozostało. Żeby każdy, bez względu na kolor skóry czuł się tu dobrze. Pierwszy raz od wielu lat robimy wydarzenie za darmo, nie tylko dla fanów dobrej muzyki, tym razem dla wszystkich, każdy może przyjść i posłuchać, każdy może być z nami. Jak zawsze drzwi bogatyńskiego Hokera są dla nas otwarte, dlatego zapraszamy na hokerowe patio a w razie niepogody do środka.

ONE LOVE

ORGANIZATOR: STOWARZYSZENIE MEDIA LOKALNE

Osiedla Kultury i Sztuki to projekt, którego celem jest promocja dolnośląskich artystów na wrocławskich osiedlach. To również wyjątkowa forma współpracy kulturalnej realizowanej przez artystów, zespoły i grupy artystyczne, organizacje pozarządowe i grupy nieformalne wspólnie z Radami Osiedli Wrocławia. Dzięki dofinansowaniu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Informujemy, że środki finansowe na realizację projektów w roku bieżącym zostały wyczerpane!

Lista projektów dofinansowanych w ramach programu OSIEDLA KULTURY I SZTUKI

HARMONOGRAM WYDARZEŃ W RAMACH PROJEKTU OSIEDLA KULTURY I SZTUKI 2025:

WRZESIEŃ

Spektakl „Złe duchy” w wykonaniu Teatru Obłędu
1 września 2025 o godzinie 19.00
Teatr Współczesny, ul.Rzeźnicza 12, Wrocław

Historia Karłowic w obiektywie mieszkańców.
Warsztaty historyczno-fotograficzne na osiedlu Różanka-Karłowice
6-7 września 2025, 13-14 września 2025

W ramach spotkań uczestnicy zapoznają się z historia Karłowic i z warsztatem fotograficznym. O historii opowiadać będzie przewodnik wrocławski, a Sławomir Przerwa-znany fotograf zapozna uczestników z tajnikami fotografii. Podczas pracy indywidualnej każdy z uczestników otrzymuje dodatkowe informacje i wskazówki niezbędne do swojej pracy z aparatem. Warsztaty skierowane są do mieszkańców Wrocławia w wieku od 12 roku życia.

Koncert Zespołu Resonance Brass i wernisaż prac malarskich mieszkańców Pawłowic
6 września 2025
godz. 18.00

Rafał Czemarmazowicz, Marcin Król, Grzegorz Krause – trąbka,
Jacek Bałka – puzon,
Marcin Wołowiec – puzon basowy

Koncerty kameralne na osiedlu Kowale
14 i 28 września 2025
godz. 17.00
Julia Stein- skrzypce oraz Karolina Żuk-Licheniak -fortepian
Miejsce: siedziba CAL, ul.Ełcka 34

SIERPIEŃ

„Pożegnanie wakacji”, koncert Anny Nguyen
29 sierpnia 2025, godz. 17.00-21.00
Miejsce: Plac Grunwaldzki, strefa kultury studenckiej Politechniki Wrocławskiej,  ul.Hoene-Wrońskiego 10, Wrocław
Organizatorzy: Rada Osiedla i Fundacje Ładne Historie, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu

Dożynki osiedlowe – Jerzmanowo 2025
31 sierpnia 2025, godz. 12.00-18.00
W ramach wydarzenia odbędzie się m.in. blok muzyczno-rozrywkowy  Teatru Bajka –  gry i zabawy czyli „SMOK SMOCZEK W TARAPATACH” (jest to uteatralniona wersja zabaw i animacji interaktywnych) oraz koncert Bożeny Olizarowicz.

 Spektakl „Przyjaciółki z Wenus”
31 sierpnia 2025, godz. 19.00
Spektakl, w wykonaniu aktorów z Centrum Aktywności Artystycznej, skupia się na relacjach damsko-męskich, ukazując zabawne aspekty różnic między płciami i podkreślając znaczenie kobiecej przyjaźni. Wstęp wolny!
Miejsce: sala Centrum Aktywności Lokalnej, ul. Zachodnia 1, Szczepin, Wrocław

LIPIEC

Cykl warsztatów malarskich „Barwy tradycji”
17 lipca 2025/ godz. 17.00- 19. 00

Zapraszamy  na wyjątkowy cykl dwóch spotkań  warsztatów malarskich, które połączą sztukę, emocje i dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska. Będziemy wspólnie tworzyć kompozycje kolorystyczne i wzornicze inspirowane lokalnymi strojami ludowymi – ich ornamentyką, kontrastami barwnymi, subtelnym pięknem i opowieścią o tożsamości. Podczas spotkania: – przyjrzymy się wybranym wzorom i kolorom ze strojów dolnośląskich. Zajęcia są bezpłatne.
– porozmawiamy o kolorze jako znaku emocji
– wykonamy ćwiczenia z kontrastami i barwami dopełniającymi,
– stworzymy autorskie kompozycje malarskie, które będą opowieścią o nas samych, inspirowaną tradycją.

Miejsce:  Żernicki Park Sportu i Rekreacji przy ul. Rumiankowej
Zapisy:  mail anestka@gmail.com, tel. 501478646

„Sztuka obecności” – cykl warsztatów z rozwoju ducha i rąk”
 5, 12, 26 lipca 2025 –  zajęcia z ceramiki
29 lipca  i 5 sierpnia 2025 – zajęcia z makramy
Osiedle Osobowice we Wrocławiu we współpracy z Radą Osiedla Osobowice.
Warsztaty odbędą się w sali Stare Przedszkole, ul. Osobowicka 132

Cykl letnich warsztatów dla dorosłych łączących ceramikę i makramę jako formy sztuki, uważności i samopoznania. To spotkania z twórczością, która wycisza, prowadzi do wewnętrznej równowagi, i pozwala tworzyć z intencją. Powstaną unikalne dekoracje ścienne, biżuteria i kewitniki – efekty artystycznej pracy rąk i ducha.

Warsztaty artystyczne ”Naturalnie zaplątani” – tkanina i makrama
16,23,30 lipca 2025 – Tkanina artystyczna
19,26 lipca i 2 sierpnia 2025 – Makrama artystyczna.

Prowadzone przez artystów, we współpracy z Radą Osiedla Maślice
Warsztaty odbędą się w siedzibie Rady Osiedla na Maślicach, ul. Suwalska 11, 54-104 Wrocław

Pracując z naturalnymi włóknami stworzymy unikalne dekoracje inspirowane światem przyrody. To spotkanie ze sztuką zakorzenioną w tradycji, troską o środowisko i lokalną kulturę – twórczy czas w duchu slow life blisko natury i wspólnoty.

Bezpłatne warsztaty, przeznaczone dla lokalnej społeczności

CZERWIEC

6-8 czerwca 2025, 
DNI TRÓJKĄTA

7 czerwca 2025,
„Teatralny Dzień Dziecka”

Zapraszamy na koncert zespołu „Lutos Air Quintet”, który odbędzie się 6 września w Kowarach i 7 września Lubawce.

6.09.2025, godz. 19.00
Miejski Ośrodek Kultury w Kowarach
Szkolna 2, Kowary

7.09.2025, godz. 19.00
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Lubawce
Kamiennogórska 19, Lubawka

Lutos Air Quintet
Jan Krzeszowiec – flet
Mateusz Żurawski – obój
Maciej Dobosz – klarnet
Alicja Kieruzalska – fagot
Mateusz Feliński – waltornia

PROGRAM

Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847)
Scherzo ze „Snu Nocy Letniej”
Fanny Mendelssohn-Hensel (1805-1847)
Saltarello Romano op. 6 nr 4
Irène Wieniawska vel Poldowski (1879 – 1932)
Suite miniature de chansons à danser
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847)
Kwintet e-moll op. 44

LutosAir Quintet to jeden z najaktywniejszych i najbardziej wszechstronnych zespołów dętych w Polsce. Występował na najważniejszych polskich festiwalach muzycznych, takich jak: Warszawska Jesień, Wratislavia Cantans, Muzyka na Szczytach, Poznańska Wiosna Muzyczna, Jazztopad, Gorczycki Festiwal czy Szalone Dni Muzyki. Koncertował w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Belgii, Danii, Egipcie i Japonii.

W repertuarze zespołu znajduje się szeroki wybór muzyki XX i XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki najnowszej. Znani są z premierowych wykonań w Polsce rzadziej granych dzieł światowej literatury oraz brali udział w prawykonaniach utworów czołowych polskich kompozytorów, takich jak Nikola Kołodziejczyk, Krzysztof Herdzin, Wojtek Blecharz, Hanna Kulenty, Paweł Hendrich, Paul Preusser, Nikolet Burzyńska, Miłosz Wośko, Mikołaj Majkusiak, Marcin Stańczyk, Jan Sanejko, Ignacy Zalewski czy Rafał Augustyn

W 2016 roku kwintet wystąpił wspólnie z Waynem Shorterem i jego kwartetem podczas festiwali Jazztopad i London Jazz Festival, wykonując specjalnie skomponowany na tę okazję utwór The Unfolding. LutosAir Quintet współpracował z wybitnymi polskimi artystami, m.in. Piotrem Sałajczykiem, Bartłomiejem Dusiem, Rafałem Łucem, Maciejem Frąckiewiczem, Szymonem Komasą.

Dyskografia zespołu obejmuje kilka albumów poświęconych muzyce współczesnej. Wykonywany przez kwintet utwór Alevi Dedeler Rakı Masasında Fazıla Saya stał się inspiracją do stworzenia muzycznego filmu krótkometrażowego Neither Peace nor Quietness (2018) w reżyserii Zbigniewa Bodzka i Michała Dawidowicza, nagradzanego na wielu międzynarodowych festiwalach. Album 5 [+2] był nominowany do nagrody „Fryderyk 2023”.

W ostatnich latach członkowie zespołu szczególną uwagę poświęcają działalności społecznej – koncertują w domach pomocy społecznej, hospicjach, szpitalach i zakładach karnych, pragnąc dotrzeć do osób, które z różnych względów nie mają możliwości uczestniczenia w wydarzeniach artystycznych. Zespół bierze udział w projektach dedykowanych najmłodszym m.in. teatr najnajowy „La la las” we współpracy z Centrum Edukacyjnym NFM oraz projekt dla dzieci ze szczególnymi potrzebami zbudowany wokół kompozycji Mateusza Ryczka „Pieśni Aurelii”.

Zespół powstał w 2013 roku i działa w ramach Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu.

„Z klasyką przez Polskę”

Cykl koncertów „Z klasyką przez Polskę” to projekt Polskiego Impresariatu Muzycznego realizowany przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we wszystkich regionach kraju. Propaguje muzykę klasyczną i jazzową poprzez promocję znakomitych artystów oraz ambitnego repertuaru w miejscach, w których publiczność na co dzień nie obcuje z ambitną sztuką i nie ma możliwości uczestnictwa w ciekawych i różnorodnych działaniach kulturalnych.

Na Dolnym Śląsku jest współorganizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Operatorem przedsięwzięcia jest Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Dolnośląskie Laboratorium Kultury. Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Już 6 września 2025 r. spotykamy się na Tower Festival przy wieży widokowej w Mściwojowie, gdzie czekać na Was będzie niezapomniana noc pełna energetycznych rytmów i świetnej muzyki serwowanej przez wielu znakomitych DJ-ów!

Nie może Was tam zabraknąć – wpisujcie ten termin w swoje kalendarze i szykujcie się na niezapomniane emocje oraz niepowtarzalny klimat letniego festiwalu muzycznego !

Wstęp bezpłatny!

Zapraszamy na koncerty chopinowskie w wykonaniu znakomitego pianisty – Gracjana Szymczaka oraz Orkiestry Karkonoskiej Filharmonii Kameralnej, które odbędą się 4 czerwca w Kowarach,  7 września w Janowicach Wielkich oraz 20 września w Jaworze. Wstęp wolny.