„Powrót ‘68” Jan Bortkiewicz

21 sierpnia 1968, wczesny poranek, na bezchmurnym wrocławskim niebie sznur czterosilnikowych samolotów lecących w kierunku południowo-zachodnim. Oficjalne pełne triumfu komunikaty „wojenne” konfrontowane były z informacjami zachodnich komentatorów prezentowanymi na falach Radia Wolna Europa. To z nich dowiedzieliśmy się o inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Rozpoczęła się operacja „Dunaj”.

Wojsku Polskiemu przypadł w udziale „szturm” na niebronione Hradec Králové, po zdobyciu którego Wojciech Jaruzelski uzyskał zaszczytny tytuł Zdobywcy Hradca. Czesi i Słowacy nie przejawiali entuzjazmu z powodu tej „bratniej pomocy przeciwko planowanemu atakowi Imperialistów”, w Pradze spalono kilka czołgów. 7 września 1968 pijany polski żołnierz Stefan Dorna zastrzelił dwóch czeskich mieszkańców Jičina. Armia Radziecka straciła 12 żołnierzy, a 25 zostało rannych. W katastrofie helikoptera w pobliżu miasta Teplice zginęło dwóch radzieckich reporterów. Wojska bułgarskie straciły dwóch żołnierzy, a 2 Armia Wojska Polskiego dziesięciu. Bilans operacji „Dunaj” to 108 zabitych i blisko 500 rannych obywateli Czechosłowacji. Z kraju wyemigrowało również ok. 370 tysięcy Czechów i Słowaków.

Oficjalnie odtrąbiono wielki sukces, działania reformatorskie pod przywództwem Pierwszego Sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji Aleksandra Dubčeka zostały cofnięte. Rzeczywisty cel operacji „Dunaj” został osiągnięty. Utworzona z wprowadzonych na terytorium Czechosłowacji Centralna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej pozostała tam do 1991 roku.

Formalna okupacja skończyła się już jesienią 1968 roku. Zimne noce i nocowanie pod namiotami w oczywisty sposób wpłynęło na morale niedoświadczonych żołnierzy Układu Warszawskiego i ich stan fizyczny. Wielu z nich uczestnictwo w tej „wycieczce” okupiło utratą zdrowia. Oczywiście prasa i telewizja o tym nie wspominały, zamieniając rzetelną informację na pełne triumfu relacje o wielkiej wdzięczności Czechów i Słowaków za udzielenie „bratniej pomocy”.

Powracające do kraju Wojsko Polskie nie doczekało się także wdzięczności od polskiego społeczeństwa, którego ogół był zdecydowanie przeciwny stłumieniu „praskiej wiosny”. Powszechnie wyrażano solidarność z Czechosłowacją i ubolewano, że doświadczona napaściami Polska stała się teraz agresorem. Uroczyste powitanie zhańbionego Wojska Polskiego we Wrocławiu było zainscenizowanym przedstawieniem, na które pod przymusem zagoniono pracowników zakładów pracy. Napisy na transparentach, wychwalające wojsko, nie oddawały prawdziwego nastroju mieszkańców Wrocławia – świadomych komunistycznej propagandy.

Prezentowane przy ul. Oławskiej we Wrocławiu czarno-białe zdjęcia, autorstwa Jana Bortkiewicza, przedstawiają historyczny moment: sceny z powitania na wrocławskim placu Wolności „zwycięskiego” Wojska Polskiego…

Projekt dofinansowany ze środków budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Odsłuchaj treść artykułu

GALERIA

AKTUALNOŚCI

Dodano: 10.09.2025 12:07

Dolnośląski Konkurs Literacki o Laur Diamentowego Pióra 2025

Uczniów szkół średnich, techników, szkół branżowych oraz VIII klas szkół podstawowych województwa dolnośląskiego zapraszamy do udziału w II Dolnośląskim Konkursie Literackim o Laur Diamentowego Pióra. Prace konkursowe należy przesyłać do 17 listopada 2025. pokaż więcej »

Dodano: 09.09.2025 11:46

Sztuka współpracy | Forum edukacji kulturalnej Wrocławia i Dolnego Śląska

Rok temu pod hasłem „Sztuka współpracy” odbył się Kongres Kultury Wrocławia i Dolnego Śląska. 17 października w klubokawiarni Barbara ponownie łączymy siły, by kontynuować tę ważną rozmowę – zapraszamy na Wrocławsko-Dolnośląskie Forum Edukacji Kulturalnej. pokaż więcej »

Dodano: 08.09.2025 14:09

Dokumentacja fotograficzna wystaw polskich twórców szkła w Bratysławie

Od 10 kwietnia do 7 września 2025 roku mogliśmy obejrzeć kilka wystaw czołowych polskich twórców szkła artystycznego w słowackiej stolicy Bratysławie. Artyści prezentowali na nich nowoczesny design oraz dzieła rzeźbiarskie wykonane w tradycyjnych i innowacyjnych technikach pokaż więcej »

Dodano: 01.09.2025 12:00

MIESIĘCZNIK „ODRA” 9/2025

Żegnamy URSZULĘ KOZIOŁ (1931–2025) • MOSZYŃSKI: Francja dziś A to Polska właśnie: SIEWIERSKA, DYMKOWSKI, TERLIKOWSKI KUBITSKY: Szwedzki problem z imigrantami • Jacek BOCHEŃSKI PAUL FARLEY • SOLIŃSKI: Historia nazimu w Görlitz • Paryż dla pań Krakowskie festiwale • Literatura: Bawołek, Eiras, Lisowski, Matywiecki SPIS TREŚCI 9/2025: 2 URSZULA 4 Urszula Kozioł: WIERSZE 6 MOGĘ NAJWYŻEJ MÓWIĆ DO […] pokaż więcej »

Dodano: 01.09.2025 11:00

DO WOLNOŚCI, MY TAŃCZYMY/ MINDBOOM 2025

Wystawa w Wałbrzyskiej Galerii Sztuki BWA powstała jako upamiętnienie dwóch symbolicznych momentów - 80. rocznicy wyzwolenia Korei Południowej oraz 105. rocznicy Dnia Zwycięstwa w Polsce. W tym kontekście spotykają się artyści z Azji i Europy, podejmując wspólny taniec poza granicami języka i geopolityki. pokaż więcej »

Dodano: 01.09.2025 10:00

Data

Miejsce

Udostępnij:

Dodano: