Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 10.11.2025 05:30
JESIENNE WARSZTATY FILMOWE
Zapraszamy na cykl bezpłatnych warsztatów filmowych we Wrocławiu, adresowanych dla amatorów kina oraz dla wszystkich, którzy chcą tworzyć materiały filmowe. Zgłoszenia przyjmujemy do 21 listopada. pokaż więcej »
Dodano: 18.11.2025 14:17
Zbigniew Horbowy. Szkło i kolor
Zapraszamy na wystawę jednego z najwybitniejszych polskich artystów szkła – Zbigniewa Horbowego. Ekspozycja prezentowana będzie od 21 listopada w Slovenské sklárske múzeum RONA GALLERY (Lednické Rovne, Słowacja) będącym ważnym punktem na europejskiej mapie szkła artystycznego. pokaż więcej »
Dodano: 17.11.2025 09:11
„OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI” – sympozjum oraz premiera filmu
Zapraszamy na sympozjum i premierę filmu „Opiekunowie (nie)pamięci", które odbędą się 5 grudnia w Szklarskiej Porębie. Wydarzenie poświęcone jest animacji i dokumentacji działalności społecznej osób opiekujących się zapomnianymi niemieckimi cmentarzami na Dolnym Śląsku. pokaż więcej »
Dodano: 14.11.2025 14:21
Poszukujemy pracownika
Ośrodek Kultury i Sztuki poszukuje Pracownika na stanowisko: Pracownik administracyjno-techniczny. Oferta ważna do 31.12.2025 pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 12:00
Benefis Krzysztofa Witkowskiego – 30-lecie pracy artystycznej
19 listopada zapraszamy na Benefis Krzysztofa Witkowskiego – artysty, basisty, pedagoga i dyrektora artystycznego Hałda Jazz Festival. Wśród wykonawców jubileuszowego koncertu m.in. Anna Maria Jopek, Piotr Wojtasik i Mateusz Pospieszalski. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 11:00
Spotkanie autorskie: Manfred Bator „Glosa do menu”
Zapraszamy na spotkanie autorskie z Manfredem Batorem wokół jego książki "Glosa do menu", które odbędzie się w Księgarni Tajne Komplety 19 listopada. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 10:00
„D1. Pieśń o autostradzie” – premiera spektaklu
21 i 22 listopada odbędą się pokazy premierowe spektaklu "D1. Pieśń o autostradzie" w reżyserii Katarzyny Dudzic-Grabińskiej. Spektakl jest koprodukcją OKiS we Wrocławiu, Instytutu im. Jerzego Grotowskiego i Teatru Polskiego w Podziemiu. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 09:00
One Love Wrocław Music Festival 2025
21. odsłona festiwalu połączy czołówkę rodzimej sceny z uznanymi nazwiskami z zagranicy, serwując mieszankę alternatywy, ambitnego popu, elektroniki, dubu, indie, R&B i reggae. pokaż więcej »