Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 19.12.2025 11:39
WESOŁYCH ŚWIĄT
Niech Święta będą czasem spokoju, rodzinnych spotkań i radości, a nadchodzący rok przyniesie wiele sukcesów, spełnionych marzeń i planów. Zdrowych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności w 2026 roku życzą dyrektor Igor Wójcik i zespół Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu pokaż więcej »
Dodano: 18.12.2025 12:15
Fotorelacja z premiery spektaklu „Amatorki” Teatru Kombinat
Fotorelacja z premiery spektaklu „Amatorki” w reżyserii Katarzyny Baranieckiej, która odbyła się 12 grudnia 2025 we Wrocławskim Teatrze Współczesnym na Scenie na Strychu. pokaż więcej »
Dodano: 18.12.2025 10:29
Rozmowa z Henrykiem Koczanem w TVP3 Wrocław
Zachęcamy do obejrzenia rozmowy w TVP 3 Wrocław z Henrykiem Koczanem - zastępcą dyrektora OKiS we Wrocławiu - o wieloletniej współpracy mediów i kultury w regionie oraz wspólnych projektach promujących nasz region, jego kulturę, sztukę i historię. pokaż więcej »
Dodano: 15.12.2025 04:00
Świąteczne Serce Regionu vol. 2
19 grudnia zapraszamy do remizy OSP w Mściwojowie, gdzie czeka na Was wyjątkowe, rodzinne wydarzenie pełne atrakcji! W programie tegorocznej edycji: pokaz tańca, teatr dla najmłodszych, kolędowanie na góralską nutę oraz magiczna kolejka piernikowa. pokaż więcej »
Dodano: 15.12.2025 04:00
FISZ DJ SET X ADDICTION RECORDS PRES
Wraz z Sound Experience zapraszamy na ostatnie w tym roku wydarzenie w showroomie przy ul. Tęczowej 7 we Wrocławiu - event zrzeszający artystów, którzy od dekad mają wpływ na kształt polskiej muzyki - FISZ (DJ SET) oraz Ros Addiction. pokaż więcej »
Dodano: 15.12.2025 04:00
KOLĘDY Z JAZZOWĄ NUTKĄ – Hałda Jazz 2025
Zapraszamy na bezpłatny koncert pełen świątecznego klimatu i jazzowej magii! Najpiękniejsze kolędy i pastorałki w jazzowych aranżacjach zabrzmią w wyjątkowej przestrzeni domu przysłupowego, tworząc niezwykłą atmosferę nadchodzących Świąt. pokaż więcej »
Dodano: 15.12.2025 04:00
BOLESŁAWIECKA GWIAZDKA ŻYCZLIWOŚCI
Magia świąt ponownie rozświetli bolesławiecki Rynek. Bolesławiecka Gwiazdka Życzliwości odbędzie się w tym roku 19 grudnia. Przed mieszkańcami pełen ciepła, muzyki i wspólnego świętowania dzień, który na stałe wpisał się w lokalną tradycję. pokaż więcej »
Dodano: 15.12.2025 04:00
Velvet Vortex w Kalamburze
Zapraszamy na przedświąteczny wieczór z muzyką klubową i elektroniczną do Kawiarni Kalambur, gdzie wspólnie z Velvet Vortex i kolektywem Sekwencja / Saarau Sound zabierzemy Was w niezwykłą muzyczną podróż. pokaż więcej »