Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi

Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.

Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.

Autor: Stanisław Rosik

Redakcja: Joanna Rosik

Recenzent: Mateusz Goliński

Redaktor serii: Stanisław Rosik

Projekt graficzny: Adam Kolenda

Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON

Druk: I-BIS Wrocław

ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8

ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8

Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka

Język: polski

Cena: 15 zł + koszt wysyłki

Dostępna w sprzedaży

Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl

Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Odsłuchaj treść artykułu

AKTUALNOŚCI

Dodano: 15.06.2025 01:30

„Letnie Warsztaty Artystyczne – Sing, Art, Dance Gromadka”

30 czerwca ruszają „Letnie Warsztaty Artystyczne – Sing, Art, Dance Gromadka”. Dzieci uczestniczące w warsztatach będą miały możliwość rozwoju swoich talentów. pokaż więcej »

Dodano: 13.06.2025 02:30

„Taniec z Melpomeną. Szkice teatralne” Grzegorz Ćwiertniewicz

Nowość wydawnicza OKiS – „Taniec z Melpomeną. Szkice teatralne” Grzegorza Ćwiertniewicza – już w sprzedaży stacjonarnej w siedzibie OKiS oraz w księgarni internetowej. pokaż więcej »

Dodano: 13.06.2025 02:00

XI Festiwal im. Włodka Szomańskiego „Nie tylko gospel”

Zapraszamy na XI Festiwal im. Włodka Szomańskiego „Nie tylko gospel", który rozpocznie się już 4 lipca w Mieroszowie! W bogatym programie Festiwalu m.in. koncert tenorów, czyli Tre Voci – polskie trio wokalne, wykonujące muzykę pop operową. pokaż więcej »

Dodano: 13.06.2025 01:30

Dimensionlessness of Glass. Dolnośląskie Warsztaty i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu

Tegoroczne hasło e-Glass Festival „Dimensionlessness of glass” ma ukazać różnorodność stylistyk, technik i koncepcji, poszukując nowatorskich, eksperymentalnych wymiarów szkła artystycznego i designu. W tym roku odbędzie się w terminie 14-26 lipca, 13-17 września oraz w listopadzie. pokaż więcej »