Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 10.11.2025 05:30
JESIENNE WARSZTATY FILMOWE
Zapraszamy na cykl bezpłatnych warsztatów filmowych we Wrocławiu, adresowanych dla amatorów kina oraz dla wszystkich, którzy chcą tworzyć materiały filmowe. Zgłoszenia przyjmujemy do 21 listopada. pokaż więcej »
Dodano: 14.11.2025 14:21
Poszukujemy pracownika
Ośrodek Kultury i Sztuki poszukuje Pracownika na stanowisko: Pracownik administracyjno-techniczny. Oferta ważna do 30.11.2025 pokaż więcej »
Dodano: 14.11.2025 10:19
Velvet Ambient I Błażej Malinowski LIVE, Sarah Wreath, Planatia & Tving Stage Design I
Velvet Ambient powraca, 14 listopada wystąpią: Błażej Malinowski w formie live, Sarah Wreath – berlińska artystka tworząca hipnotyczne, terapeutyczne brzmienia, oraz Planatia – berliński selektor i artysta pochodzący z Rzymu. Za wizualną oprawę wieczoru odpowie Tving Stage Design. pokaż więcej »
Dodano: 14.11.2025 09:16
Psalmy z Janem Pawłem II
Koncert "Psalmy z Janem Pawłem II" odbędzie się 14 listopada w kościele św. Maksymiliana Marii Kolbego w Bogatyni. Wystąpią na nim soliści: Basia Giewont, Marcin Jajkiewicz, Izabela Szafrańska i Sabina Kułak, wraz z chórem UniJazz Voices i zespołem muzycznym pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 15:00
„Szpieg z Krainy Głuchych”
„Szpieg z Krainy Głuchych” to spektakl-musical z muzyką rap, graną i śpiewaną na żywo. Opowiada o głosie Głuchych. Migana historia Marka Śmietany – Głuchego lektora polskiego języka migowego (PJM), performera i działacza na rzecz praw Głuchych. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 14:00
WROCŁAWSKIE ZADUSZKI JAZZOWE
Trio Kuby Stankiewicza i saksofonista Maciej Sikała wystąpią 16 listopada w ramach Wrocławskich Zaduszek Jazzowych. W programie autorskie kompozycje wykonawców oraz aranżacje utworów Krzysztofa Komedy i Jana Ptaszyna Wróblewskiego. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 13:00
Dolnośląskie Salony Muzyczne 2025
Ostatni koncert z cyklu Dolnośląskie Salony Muzyczne, który jest wzorowany na tradycji dziewiętnastowiecznych salonów muzycznych. Zapraszamy 16 listopada do Zawidowa. pokaż więcej »
Dodano: 10.11.2025 12:00
Benefis Krzysztofa Witkowskiego – 30-lecie pracy artystycznej
19 listopada zapraszamy na Benefis Krzysztofa Witkowskiego – artysty, basisty, pedagoga i dyrektora artystycznego Hałda Jazz Festival. Wśród wykonawców jubileuszowego koncertu m.in. Anna Maria Jopek, Piotr Wojtasik i Mateusz Pospieszalski. pokaż więcej »