Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 02.10.2025 09:59
Poszukujemy pracownika
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu ogłasza nabór na stanowisko: Pracownik Administracyjno-Techniczny. Oferta ważna do 31.10.2025. pokaż więcej »
Dodano: 22.10.2025 09:39
IV GALA KARKONOSKIEJ MARKI LOKALNEJ
Zapraszamy na galę karkonoskiej marki lokalnej 23 października 2025 w Centrum Przyrodniczo-Edukacyjnego Karkonoskiego Parku Narodowego w Sobieszowie. W programie wystawa artystów, rzemieślników i producentów lokalnych, dyskusje o literaturze i sztuce regionu oraz koncert grupy „Chodź na słowo”. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 05:00
XXIV KROKUS JAZZ FESTIWAL W JELENIEJ GÓRZE
W dniach od 23 do 26 października zapraszamy na 24. edycję Krokus Jazz Festiwal w Jeleniej Górze. W programie wydarzenia m.in. skandynawski kwartet Arcanum, OMASTA, Martin Taylor i Alison Burns, Kazimierz Jonkisz Quartet oraz koncert na 40-lecie zespołu Walk Away. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 05:00
Festiwal Polskiego Performans „(nie) Obecność”
Protect Me from What I Want
W dniach 24-25 października w Berlinie odbędzie się druga edycja Festiwalu Polskiego Performans „(nie) Obecność”, której tytuł "Protect Me from What I Want", nawiązuje do jednego z dzieł Jenny Holzer. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 04:00
Prezentacja książki Henryka Koczana „Lustra Pana B.”
Zapraszamy na prezentację naszej najnowszej książki autorstwa Henryka Koczana „Lustra pana B.”, która odbędzie się 26 października w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu. Publikacja to zbiór alegorycznych powiastek w lekko żartobliwym, ale też filozoficznym duchu. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 04:00
KONCERT HAWDALOWY: OPOWIEŚCI Z ŻYDOWSKIEGO SZTETLA
W ramach cyklu koncertów hawdalowych w Synagodze pod Białym Bocianem wystąpi zespół Sentido, który prezentuje repertuar twórców pochodzenia żydowskiego z różnych nurtów stylistycznych oraz kompozycje inspirowane kultura żydowską. Serdecznie zapraszamy na koncert 25 października. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 03:00
Spektakl „Płomień w oddechu” w Gdańsku
Spektakl na podstawie tekstów Stanisławy Przybyszewskiej pt. „Płomień w oddechu” będzie prezentowany 26 października w Gdańsku na organizowanym po raz pierwszy festiwalu poświęconym twórczości tej pisarki. pokaż więcej »
Dodano: 20.10.2025 03:00
Zakrzowskie Wieczory Muzyczne
30 października w Parafii Rzymskokatolickiej P.W Św. Jana Apostoła na Zakrzowie odbędzie się kolejny koncert w ramach cyklu Zakrzowskie Wieczory Muzyczne. Wystąpią Emanuel Bączkowski – organy i Andrzej Chorosiński – recytacje. pokaż więcej »