Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 14.07.2025 01:00
„Dimensionlessness of Glass. Dolnośląskie Warsztaty
i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu”
Tegoroczne hasło e-Glass Festival „Dimensionlessness of glass” ukazuje różnorodność stylistyk, technik i koncepcji, poszukując nowatorskich, eksperymentalnych wymiarów szkła artystycznego i designu. Pierwsza część wydarzenia odbędzie się w terminie 14-26 lipca. pokaż więcej »
Dodano: 14.07.2025 00:00
25. Summer Guitar Festival. Krzyżowa | Jubileusz Festiwalu!
20 lipca rozpocznie się jubileuszowa edycja Summer Guitar Festival w Krzyżowej! W programie bezpłatne koncerty m.in. gwiazd Gypsy swing - Joscho Stephana i Svena Jungbecka, a także Mateusza Kowalskiego i Marka Pasiecznego z orkiestrą gitarową, którzy prawykonają suitę Pasiecznego. pokaż więcej »
Dodano: 05.06.2025 08:10
Wystawa „Glass without Borders” w Pradze
W GaleriI DOX by Qubus w Pradze trwa czeska odsłona wystawy dzieł szkła artystycznego i designu trzynastu artystów uczestniczących w ubiegłorocznym projekcie „Glass without Borders". pokaż więcej »
Dodano: 18.07.2025 10:32
XXVII MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL PIOSENKI GRECKIEJ ZGORZELEC 2025
Zapraszamy na Międzynarodowy Festiwal Piosenki Greckiej! W dniach 18–20 lipca Zgorzelec ponownie stanie się stolicą greckiej muzyki i kultury! Przed nami trzy dni spotkań z kulturą Hellady – od wystaw i rozmów z wyjątkowymi gośćmi, po koncerty na żywo z udziałem artystów z Grecji, Polski i Niemiec. pokaż więcej »
Dodano: 14.07.2025 02:00
Osiedla Kultury i Sztuki 2025
Co ciekawego wydarzy się w najbliższym czasie na wrocławskich osiedlach? Jakie przedsięwzięcia realizowane będą w ramach projektu OSIEDLA KULTURY I SZTUKI 2025? Zachęcamy do zapoznania się z letnim harmonogramem wydarzeń. pokaż więcej »
Dodano: 14.07.2025 02:00
Velvet Thursdays x OKiS – czwartki dla wrażliwych uszu
Zapraszamy w każdy czwartek od 19 czerwca do 21 sierpnia na letni cykl wieczorów z muzyką ambient, deep, dub i organic techno w wykonaniu wrocławskich mistrzów gatunku. To wyjątkowa forma podróży w świat dźwięków i spokojnych rytmów. pokaż więcej »
Dodano: 14.07.2025 01:30
31. Bolesławieckie Święto Ceramiki
Jedno z największych i najchętniej odwiedzanych przez turystów wydarzeń w regionie, na którym spotykają się wystawcy, artyści i rzemieślnicy z całej Europy. Ceramiczne serce Polski otworzy się na turystów z całego świata! Tylko w Bolesławcu nad Bobrem „kobaltowy zawrót głowy” pokaż więcej »
Dodano: 14.07.2025 01:00
COUNTRY pod Śnieżką 2025!
15-17 sierpnia zapraszamy na jeleniogórskie Błonie gdzie odbędzie się Piknik Country pod Śnieżką. Przygotujcie się na trzy dni niesamowitej muzyki i wspaniałej atmosfery pod Karkonoszami! To wyjątkowy festiwal nie tylko dla fanów country. pokaż więcej »