Udostępnij:

Dodano:

29.01.2019 12:20

O monografii „Tomasz Domański. Pomniki Czasu” opowiadają Igor Wójcik – Dyrektor OKiS i autor

Pomniki Czasu” są obiektami tworzonymi z zamysłem obserwowania działania czasu w materii – tak pisze o swoim cyklu realizacji Tomasz Domański. – Lód idealnie reprezentuje na­turę przemijania, a jego kondycja w metaforycznym ujęciu jest nie­zmiernie bliska naszej, ludzkiej kon­dycji. W przypadku „Pomników Czasu” mamy do czynienia z dużą kompresją egzystencji lodowej bryły w stosunku do czasu, jakim dysponuje człowiek. Dzięki plastycznemu umocowaniu, stwarzam artystyczny incydent, czy­li sprzyjające warunki do umownej obserwacji czasu – mówi artysta. – W trakcie akcji poddawani jesteśmy próbie akcepta­cji nieuchronności zdarzeń, w której wszyscy uczestniczymy – dodaje.

Artysta mierzący się z czasem

– Urodzony w 1962 roku w Giżycku twórca na stałe pracuje we Wrocławiu ale także w Komorowicach niedaleko Strzelina, gdzie stworzył niezwykły ogród sztuki – Wieżogród, wypełniony nowoczesnymi kompozycjami rzeźbiarskimi – mówi dyrektor Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Igor Wójcik. – Tomasz Domański (z wykształcenia rzeźbiarz – dyplom w 1993 r. w pracowni prof. Leona Podsiadłego) jest artystą wszechstronnym; tworzy rzeźby, instalacje, fotografie, rysunki, performansy, sięga też po nowe media (wideo i techniki cyfrowego generowania i transmitowania działań twórczych), a w swojej twórczości porusza wiele istotnych kwestii, dotyczących zanurzenia człowieka w naturze i czasie – dodaje.

– W książce „Pomniki Czasu” próbuję się zmierzyć z zagadnieniem czasu. Niełatwo jest znaleźć właściwe kategorie, ale sama próba jest tego warta – mówi Domański.  „Pomniki Czasu” w maksymalnie metaforyczny i abstrakcyjny sposób opowiadają o czasie. Dobrym przykładem wizualizacji czasu jest rozwijająca się na walcu i będąca w ciągłym ruchu blacha – mówi artysta, dla którego czas jest metafizycznym pretekstem. Autor w swoich pracach odwołuje się do skrajnych kategorii, łącząc je w nierozerwalne pary: życie – śmierć, natura – kultura, fizyczność – metafizyka, życie – sztuka, a właściwie w tym przypadku należałoby napisać życiosztuka.

– Każdy musi odnaleźć i odkryć swój czas. Nazywam to oswajaniem śmierci – sztuka ją oswaja – tłumaczy Domański, którego zdaniem sztuka to także terapia na wiele różnych dolegliwości. „Pomniki Czasu” potrafią zatrzymać ludzi, zachęcić do partycypacji w niełatwej sztuce koncepcyjnej, a zwłaszcza w jej efemerycznej odsłonie. Wydaje mi się, że ten fenomen karmi się naszym strachem; witkacowskim bólem istnienia i tajemnicą bytu, nostalgią przemijania, „smutkiem szczęścia” Leopolda Staffa, a w końcu atawistycznym lękiem przed śmiercią. Pomniki Czasu w sposób metaforyczny przetransponowały te obawy i zahi­bernowały je w lodową bryłę tymcza­sowego przetrwania.

– Wyrażona przez artystę (głównie w realizacjach plenerowych, w swoistych „spektaklach natury”, przykładowo w „Topnieniu”, „Ścianie ognia”, „Ruchach leśnych”, „Pomnikach Czasu”) teza o nieuchronnym przemijaniu wszystkiego pozornie eksponuje jedynie destrukcyjną funkcję czasu. W akcie zniszczenia zawiera się bowiem jednocześnie siła twórcza; świat natury (a więc również człowiek i jego potencjał intelektualny) odradza się w owych aktach, staje kreatorem nowej rzeczywistości w kolejnych odsłonach natury – wyjaśnia Wójcik.

– Sztuka w gruncie rzeczy jest narzędziem afirmacji życia – uważa Domański. Niestety, ludzie rzadko i niechętnie wchodzą do galerii. Obawiają się ośmieszenia, że czegoś nie zrozumieją. Jednocześnie sztuka posługuje się narzędziami i językiem, który nie jest prosty dla współczesnego widza, ale wystarczy tylko pokonać barierę niechęci przed nieznanym. Artyści robią ruch w kierunku widza, starają się wyzwolić w nim iskrę interakcji. Sztukę porównałbym do hipnozy  – jestem hipnotyzerem, a widz musi jedynie poddać się hipnozie. Jeśli coś nas w sztuce zainteresuje i nami wstrząśnie, jest to przyczynek do jej lepszego zrozumienia – mówi autor.

– Jednym z ważnych założeń programowych Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu jest edukacja kulturalna i artystyczna – tłumaczy dyrektor tej instytucji. – Kultura stanowi fundament kształtowania umiejętności budowania relacji międzyludzkich, zaś dialog z dziełami wybitnych twórców umożliwia lepsze rozumienie świata i samego siebie. Dlatego tak ważne jest, aby stwarzać możliwość swobodnego dostępu do edukacji, ukierunkowanej na przygotowanie do życia w kulturze. Realizacji tego celu służy w znacznej mierze publikacja „Tomasz Domański. Pomniki Czasu”, która stanowi monograficzną prezentację dorobku, jednego z najważniejszych dolnośląskich artystów – dodaje.

Oswajanie się z przemijaniem

– Sylwia Świsłocka-Karwot, która w zdaniu otwierającym tekst „Kto zabrał drzewo? Kiedy nie chcę i chcę. Być” określa Tomasza Domańskiego „kwintesencją antyapatheizmu”, w swym wywodzie w dużej mierze eksponuje pasję artysty do odkrywania tego, co wydaje się być utajone – mówi Igor Wójcik. – Rzeczywiście, trudno nie dostrzec wiary Domańskiego w możliwości poznawcze zarówno swoje, jak i każdego wrażliwego odbiorcy. Odbiorcy, który – zgodnie z zamierzeniem i wolą twórcy ­– wchodząc z nim w refleksyjny dialog, odkrywa nie tylko sens „rzeczy najprostszych”. Działania twórcze Domańskiego zmuszają bowiem do stawiania pytań o miejsce i rolę człowieka w świecie natury, o przemijanie, trwanie w czasie, o wartości nadrzędne konstytuujące jednostkę, konkretny byt – tłumaczy.

– Działania twórcze Tomasza Domańskiego mają zatem głęboki wymiar humanistyczny – twierdzi dyrektor OKiS-u. – Artysta afirmując wszelkie aspekty życia, kontempluje chwile trwania, zaś reflektowanie ich przemijalności staje się zarówno dla twórcy, jak i dysponentów jego działań twórczych jednym z istotnych aktów kształtowania się samoświadomości rodzącej się w relacji artysta – dzieło – odbiorca – artysta. Rozmowa, do której zachęca Domański, staje się możliwa nie tylko ze względu na istotę i rangę rozważań, ale również dlatego, że Domański-demiurg tworząc swój artystyczny język, poszukuje locus communis; w tym celu sięga do języka różnych wierzeń i rytuałów (ze szczególnym zaakcentowaniem dalekowschodnich koncepcji filozoficzno-światopoglądowych). Dzięki tak realizowanej strategii artystycznej, przekaz jego prac ma charakter uniwersalny i wielokulturowy – powiedział dyrektor Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu.

– Biorąc pod uwagę wielość i różnorodność realizowanych przez Tomasza Domańskiego działań (a także często ich międzynarodowy charakter – projekty i wystawy realizował m.in. we Francji, w Luksemburgu, Niemczech, Norwegii, Irlandii, Szwecji, Kanadzie, USA, na Alasce, w Hong Kongu, Korei), bogactwo użytych przez niego artystycznych środków wyrazu, niekonwencjonalne, oryginalne wykorzystanie jako tworzywa zasobów natury, a przede wszystkim głęboki, wieloaspektowy namysł nad otaczającą człowieka rzeczywistością, należy w pełni zgodzić się z konkluzją artykułu Jolanty Ciesielskiej, stawiającej Tomasza Domańskiego „w szeregu artystów światowych, dla których sztuka nie ma granic, a materia nie ma ograniczeń” – powiedział Wójcik.

– Pomniki będą trwać. Sztuka żyje w prywatnych muzeach wyobraźni, to znaczy w naszych głowach – mówi Domański. – W tak zaaranżo­wanej narracji przemijania odnalazłem swój język do opisania czasu w sztu­ce, a ponieważ ten wątek mechaniki świata dotyczy nas wszystkich, staje się uniwersalny. We wspólnym od­czuwaniu upływu czasu tkwi siła od­działywania tego cyklu. Używam abs­trakcyjnej formuły do przedstawienia swoich przemyśleń i przeczuć, by po chwili poprowadzić odbiorcę do sed­na i istoty mojej intencji. Gdy publicz­ność je odkrywa, staje się odrobinę silniejsza w swojej prywatnej bitwie z czasem.

* Wypowiedzi pochodzą z wywiadu przeprowadzonego przez Michała Hernesa z portalu tuwroclaw.com.

 

Redakcja: Tomasz Domański, Sylwia Świsłocka-Karwot

Wydawca: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Strefa Kultury Wrocław jest Partnerem Wydawniczym Książki w ramach Wrocławskiego Programu Wydawniczego.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Premiera publikacji odbyła się w grudniu 2018 r.

Książkę można kupić w OKiS lub pisząc na adres promocja@okis.pl.

Cena: 80 zł

Odsłuchaj treść artykułu
Array ( [post_type] => post [posts_per_page] => 8 [post_status] => publish [orderby] => Array ( [meta_value_num] => DESC [date] => DESC ) [meta_key] => sticky_post [ignore_sticky_posts] => 1 [tax_query] => Array ( [0] => Array ( [taxonomy] => category [field] => term_id [terms] => Array ( [0] => 470 ) [operator] => NOT IN ) ) [category__in] => Array ( [0] => 15 ) [category__not_in] => Array ( [0] => 470 ) )

AKTUALNOŚCI

Dodano: 26.03.2024 13:28

Spokojnych Świąt

Niech Święta będą czasem odpoczynku, rodzinnych spotkań i refleksji, a nadchodzący czas przyniesie wiele sukcesów i spełnionych marzeń. Zdrowych, radosnych i pogodnych Świąt Wielkanocnych życzą dyrektor Igor Wójcik i zespół Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu. pokaż więcej »

Dodano: 07.03.2024 12:15

KULTURA I SZTUKA NA WROCŁAWSKICH OSIEDLACH

Co ciekawego wydarzy się w najbliższym czasie na wrocławskich osiedlach? Jakie przedsięwzięcia realizowane będą w ramach projektu OSIEDLA KULTURY I SZTUKI 2024? Zachęcamy do zapoznania się z harmonogramem wydarzeń. pokaż więcej »

Dodano: 27.03.2024 11:57

EMISJA FILMU DOKUMENTALNEGO „KOMANDOR” na TVP 3 WROCŁAW

31 marca o godz. 18.55, na antenie TVP 3 Wrocław, odbędzie się emisja filmu dokumentalnego „Komandor" o historii Biegu Piastów oraz jego pomysłodawcy i założycielu, Julianie Gozdowskim. pokaż więcej »

Dodano: 26.03.2024 10:06

Fotorelacja ze spektaklu „FOLWARK ZWIERZĘCY”

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji ze spektaklu „FOLWARK ZWIERZĘCY”, który odbyły się 23 i 25 marca 2024, w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego, Sali Teatru Laboratorium we Wrocławiu. pokaż więcej »

Dodano: 21.03.2024 14:47

FOTORELACJA Z WERNISAŻU WYSTAWY „BLACKOUT UA”

Trwa wystawa "BLACKOUT UA" w Łucku, która jest wyrazem solidarności i dialogu wspólnoty kulturalnej Zachodu z Narodem ukraińskim i która prezentuje prace ponad 50 artystów z Polski, Czech, Niemiec, Włoch i Ukrainy. pokaż więcej »

Dodano: 21.03.2024 09:00

Tomasz Domański „Kolekcjoner”

Najnowsza wystawa Tomasza Domańskiego w galerii Neon ASP Wrocław wpisuje się w cykl prezentacji, podsumowujących cztery dekady jego działalności artystycznej. Cyklowi temu towarzyszy monografia twórcy Obraz nie Obraz 1983-2023, wydana nakładem OKiS we Wrocławiu. pokaż więcej »

Dodano: 21.03.2024 08:30

XVII Międzynarodowy Festiwal „Hałda Jazz” 2024

Przed nami XVII edycja Międzynarodowego Festiwalu Hałda Jazz 2024. Program tegorocznej edycji obiecuje wiele atrakcji, różnorodność muzycznych smaków oraz ekspansję jazzową, docierając nawet najmniejszych miasteczek i gmin wiejskich. pokaż więcej »

Dodano: 21.03.2024 08:00

Idea Społecznego Domu Kultury – Seminarium

Spotkanie na Dolnym Śląsku jest skierowane do przedstawicieli kadry kultury miast i miasteczek regionu oraz wszystkich zainteresowanych społecznościowym podejściem w pracy lokalnych instytucji kultury. Udział w seminarium jest bezpłatny. pokaż więcej »

Skip to content

Zapisz się do naszego newslettera

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych (pokaż całość)