Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Teatr pod kuratelą? Teatr Jerzego Grotowskiego w aktach Służby Bezpieczeństwa
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.
Znajomość działalności SB wobec środowiska teatru Jerzego Grotowskiego w Opolu, a następnie we Wrocławiu jest znikoma. W kręgu zainteresowań SB pozostawali przede wszystkim przyjeżdżający do Teatru cudzoziemcy z Europy Zachodniej. Interesujące wydaje się prześledzenie tych nielicznych dokumentów zachowanych w archiwach, by spróbować opisać działalność teatru Grotowskiego jako instytucji. Historyk teatru, badając zwłaszcza czasy opolskie, staje przed nie lada wyzwaniem, natrafiając na wzajemnie się wykluczające fakty, a także mierząc się ze stworzoną przez Grotowskiego i Flaszena legendą. Z wypowiedzi Flaszena, Grotowskiego oraz prac Zbigniewa Osińskiego wynika, że teatr ten był przez władze szykanowany. Przeczą temu relacje aktorów i innych osób związanych w tym czasie z Grotowskim i jego zespołem. Dokumenty tej tezy też nie potwierdzają. Raczej dowodzą silnej pozycji Grotowskiego w polskim życiu teatralnym i politycznym. Czy jednak nie było to typowe zakłamanie PRL-owskiej władzy?
Opowieść o działalności teatru w PRL to nie epos rycerski. Był to czas kompromisów, lekcję tę Grotowski wyniósł z Października ‘56: „W innym okresie życia, w latach, nazwijmy, okresu październikowego i popaździernikowego, chciałem być świątkiem politycznym i bardzo pryncypialnym w gruncie rzeczy. A do tego stopnia fascynowało mnie coś w Gandhim, że bardzo pragnąłem nim być. Przekonałem się, że jest to nie tylko nieprawdopodobne na skutek okoliczności obiektywnych, ale i nieprzylegliwe do mojej natury, która – choć zdolna do fair play, nie jest zdolna do całkowitego i generalnego zakładania, że wszyscy mają dobre intencje”. („Rozmowa z Grotowskim” [rozmawiał Andrzej Bonarski])
dr Agnieszka Wójtowicz – absolwentka krakowskiej teatrologii, historyk teatru, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Opolskiego. Autorka monografii „Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie». Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964)” (Wrocław 2005) oraz „Grotowski. Bedeker opolski” (Opole 2019). Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół historii teatru polskiego w XX wieku (działalność teatralna Jerzego Grotowskiego oraz życie teatralne w Wilnie w dwudziestoleciu międzywojennym). Autorka ponad stu artykułów. Publikowała między innymi w „Notatniku Teatralnym”, „Didaskaliach”, „Teatrze” oraz „Pamiętniku Teatralnym”. Współautorka (wraz z Teresą Kudybą) filmu dokumentalnego o Jerzym Grotowskim „Gra z pamięcią. Jerzy Grotowski w Opolu”. Selekcjonerka Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” (sezony 2019 i 2020), stypendystka MKiDN (stypendium twórcze w kategorii „Teatr” w 2017 roku).
Organizator:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Współorganizacja:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z Budżetu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 01.12.2025 11:26
MIESIĘCZNIK „ODRA” 12/2025
Najnowszy numer miesięcznika "ODRA" już w sprzedaży stacjonarnej oraz do poczytania online! pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 04:30
OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI | Wrocławska premiera filmu
We wtorek, 9 grudnia o godz. 18:00 w OP ENHEIM odbędzie się wrocławska premiera filmu „Opiekunowie (nie)pamięci” oraz rozmowa z organizatorami i uczestnikami projektu. Film jest z napisami w języku polskim i niemieckim. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 04:00
SEANS kinoMANUAL w Pradze
10 grudnia zapraszamy do Alfred ve dvoře w Pradze na wyjątkowy eksperymentalny wieczór z kinoMANUAL. W programie projekcje, które powstają przez wprawianie w ruch pojedynczych stop-klatek, światło w ruchu, czyli kino w swojej pierwotnej postaci. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 03:30
Konferencja „Rzecz o Pojednaniu”
11 grudnia w Auli Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu odbędzie się konferencja dotycząca "Kultury na Dolnym Śląsku w dziele pojednania pomiędzy Polską i Niemcami". Wydarzeniu towarzyszyć będzie koncert podczas którego usłyszymy piosenki Anny German i Czesława Niemena. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 03:30
WROCŁAWSKIE KOLĘDOWANIE | KONCERT DLA POKOJU
11 grudnia zapraszamy do Hali Stulecia na muzyczne widowisko i wspólne śpiewanie, czyli na WROCŁAWSKIE KOLĘDOWANIE. Bezpłatne wejściówki można odebrać w Hali Stulecia w dniach1-2 grudnia w godz. 14.00-17.00! pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 03:00
Legnicki Jarmark Bożonarodzeniowy
Magia Świąt w Legnicy powraca! W dniach 12-14 grudnia Rynek Legnicki zamieni się w centrum świątecznej radości i tradycji. Nie przegapcie tej magicznej okazji, aby poczuć prawdziwego ducha świąt w Legnicy. Zapraszamy na jarmark i życzymy wspaniałych wspomnień! pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 03:00
Premiera spektaklu „Amatorki” Teatru Kombinat
„Amatorki” to spektakl o uwikłaniu w stereotypy. Wszyscy bohaterowie to jakby zrobione według matrycy produkty zbiorowego „bez-myślenia” – chętnie wchodzą w role, w których funkcjonowali i funkcjonują ich rodzice czy dziadkowie, dziedzicząc wiele traum pokoleniowych. „Kobiety wychodzą często za mąż lub giną w inny sposób” – tak o bohaterkach „Amatorek” pisze noblistka Elfriede Jelinek. Opisując […] pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 03:00
W cieniu. Śladami Bronisława Piłsudskiego
W cieniu. Śladami Bronisława Piłsudskiego to interdyscyplinarny projekt artystyczno-badawczy twórców i twórczyń z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, łączący sztukę współczesną z antropologią. Punktem wyjścia są pionierskie badania Bronisława Piłsudskiego nad Ajnami i społecznościami Północno-Wschodniej Azji. pokaż więcej »