Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Teatr pod kuratelą? Teatr Jerzego Grotowskiego w aktach Służby Bezpieczeństwa
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.
Znajomość działalności SB wobec środowiska teatru Jerzego Grotowskiego w Opolu, a następnie we Wrocławiu jest znikoma. W kręgu zainteresowań SB pozostawali przede wszystkim przyjeżdżający do Teatru cudzoziemcy z Europy Zachodniej. Interesujące wydaje się prześledzenie tych nielicznych dokumentów zachowanych w archiwach, by spróbować opisać działalność teatru Grotowskiego jako instytucji. Historyk teatru, badając zwłaszcza czasy opolskie, staje przed nie lada wyzwaniem, natrafiając na wzajemnie się wykluczające fakty, a także mierząc się ze stworzoną przez Grotowskiego i Flaszena legendą. Z wypowiedzi Flaszena, Grotowskiego oraz prac Zbigniewa Osińskiego wynika, że teatr ten był przez władze szykanowany. Przeczą temu relacje aktorów i innych osób związanych w tym czasie z Grotowskim i jego zespołem. Dokumenty tej tezy też nie potwierdzają. Raczej dowodzą silnej pozycji Grotowskiego w polskim życiu teatralnym i politycznym. Czy jednak nie było to typowe zakłamanie PRL-owskiej władzy?
Opowieść o działalności teatru w PRL to nie epos rycerski. Był to czas kompromisów, lekcję tę Grotowski wyniósł z Października ‘56: „W innym okresie życia, w latach, nazwijmy, okresu październikowego i popaździernikowego, chciałem być świątkiem politycznym i bardzo pryncypialnym w gruncie rzeczy. A do tego stopnia fascynowało mnie coś w Gandhim, że bardzo pragnąłem nim być. Przekonałem się, że jest to nie tylko nieprawdopodobne na skutek okoliczności obiektywnych, ale i nieprzylegliwe do mojej natury, która – choć zdolna do fair play, nie jest zdolna do całkowitego i generalnego zakładania, że wszyscy mają dobre intencje”. („Rozmowa z Grotowskim” [rozmawiał Andrzej Bonarski])
dr Agnieszka Wójtowicz – absolwentka krakowskiej teatrologii, historyk teatru, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Opolskiego. Autorka monografii „Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie». Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964)” (Wrocław 2005) oraz „Grotowski. Bedeker opolski” (Opole 2019). Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół historii teatru polskiego w XX wieku (działalność teatralna Jerzego Grotowskiego oraz życie teatralne w Wilnie w dwudziestoleciu międzywojennym). Autorka ponad stu artykułów. Publikowała między innymi w „Notatniku Teatralnym”, „Didaskaliach”, „Teatrze” oraz „Pamiętniku Teatralnym”. Współautorka (wraz z Teresą Kudybą) filmu dokumentalnego o Jerzym Grotowskim „Gra z pamięcią. Jerzy Grotowski w Opolu”. Selekcjonerka Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” (sezony 2019 i 2020), stypendystka MKiDN (stypendium twórcze w kategorii „Teatr” w 2017 roku).
Organizator:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Współorganizacja:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z Budżetu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 13.12.2025 12:00
JESIENNE WARSZTATY FILMOWE
Trwają bezpłatne warsztaty dla wszystkich amatorów kina, którzy chcą uczyć się języka filmowego, doskonalić swoje autorskie realizacje lub przygotować się do egzaminów do szkół artystycznych. pokaż więcej »
Dodano: 12.12.2025 00:00
„W cieniu. Śladami Bronisława Piłsudskiego”
Interdyscyplinarny projekt artystyczno-badawczy twórców i twórczyń z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, łączący sztukę współczesną z antropologią. Punktem wyjścia są pionierskie badania Bronisława Piłsudskiego nad Ajnami i społecznościami Północno-Wschodniej Azji. pokaż więcej »
Dodano: 11.12.2025 10:01
Tu jest Polska – 80 lat!
14 i 15 grudnia miasto Wałbrzych stanie się areną centralnych obchodów 80. rocznicy włączenia Ziem Zachodnich i Północnych do Rzeczypospolitej Polskiej. Wydarzenie zwieńczy koncert Anity Lipinickiej w Starej Kopalni. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 01:30
„Zabić Miss”. Premiera w HBO Max 17 grudnia!
Serial dokumentalny "Zabić miss" zadebiutuje na platformie HBO Max 17 grudnia 2025 roku. Produkcja opowiada o tragicznej historii Agnieszki Kotlarskiej, Miss Polski i Miss International z lat 90.. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 01:25
FISZ DJ SET X ADDICTION RECORDS PRES
Wraz z Sound Experience zapraszamy na ostatnie w tym roku wydarzenie w showroomie przy ul. Tęczowej 7 we Wrocławiu - event zrzeszający artystów, którzy od dekad mają wpływ na kształt polskiej muzyki - FISZ (DJ SET) oraz Ros Addiction. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 01:23
KOLĘDY Z JAZZOWĄ NUTKĄ – Hałda Jazz 2025
Zapraszamy na bezpłatny koncert pełen świątecznego klimatu i jazzowej magii! Najpiękniejsze kolędy i pastorałki w jazzowych aranżacjach zabrzmią w wyjątkowej przestrzeni domu przysłupowego, tworząc niezwykłą atmosferę nadchodzących Świąt. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 01:20
Świąteczne Serce Regionu vol. 2
19 grudnia zapraszamy do remizy OSP w Mściwojowie, gdzie czeka na Was wyjątkowe, rodzinne wydarzenie pełne atrakcji! W programie tegorocznej edycji: pokaz tańca, teatr dla najmłodszych, kolędowanie na góralską nutę oraz magiczna kolejka piernikowa. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 01:20
BOLESŁAWIECKA GWIAZDKA ŻYCZLIWOŚCI
Magia świąt ponownie rozświetli bolesławiecki Rynek. Bolesławiecka Gwiazdka Życzliwości odbędzie się w tym roku 19 grudnia. Przed mieszkańcami pełen ciepła, muzyki i wspólnego świętowania dzień, który na stałe wpisał się w lokalną tradycję. pokaż więcej »