Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Teatr pod kuratelą? Teatr Jerzego Grotowskiego w aktach Służby Bezpieczeństwa
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.
Znajomość działalności SB wobec środowiska teatru Jerzego Grotowskiego w Opolu, a następnie we Wrocławiu jest znikoma. W kręgu zainteresowań SB pozostawali przede wszystkim przyjeżdżający do Teatru cudzoziemcy z Europy Zachodniej. Interesujące wydaje się prześledzenie tych nielicznych dokumentów zachowanych w archiwach, by spróbować opisać działalność teatru Grotowskiego jako instytucji. Historyk teatru, badając zwłaszcza czasy opolskie, staje przed nie lada wyzwaniem, natrafiając na wzajemnie się wykluczające fakty, a także mierząc się ze stworzoną przez Grotowskiego i Flaszena legendą. Z wypowiedzi Flaszena, Grotowskiego oraz prac Zbigniewa Osińskiego wynika, że teatr ten był przez władze szykanowany. Przeczą temu relacje aktorów i innych osób związanych w tym czasie z Grotowskim i jego zespołem. Dokumenty tej tezy też nie potwierdzają. Raczej dowodzą silnej pozycji Grotowskiego w polskim życiu teatralnym i politycznym. Czy jednak nie było to typowe zakłamanie PRL-owskiej władzy?
Opowieść o działalności teatru w PRL to nie epos rycerski. Był to czas kompromisów, lekcję tę Grotowski wyniósł z Października ‘56: „W innym okresie życia, w latach, nazwijmy, okresu październikowego i popaździernikowego, chciałem być świątkiem politycznym i bardzo pryncypialnym w gruncie rzeczy. A do tego stopnia fascynowało mnie coś w Gandhim, że bardzo pragnąłem nim być. Przekonałem się, że jest to nie tylko nieprawdopodobne na skutek okoliczności obiektywnych, ale i nieprzylegliwe do mojej natury, która – choć zdolna do fair play, nie jest zdolna do całkowitego i generalnego zakładania, że wszyscy mają dobre intencje”. („Rozmowa z Grotowskim” [rozmawiał Andrzej Bonarski])
dr Agnieszka Wójtowicz – absolwentka krakowskiej teatrologii, historyk teatru, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Opolskiego. Autorka monografii „Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie». Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964)” (Wrocław 2005) oraz „Grotowski. Bedeker opolski” (Opole 2019). Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół historii teatru polskiego w XX wieku (działalność teatralna Jerzego Grotowskiego oraz życie teatralne w Wilnie w dwudziestoleciu międzywojennym). Autorka ponad stu artykułów. Publikowała między innymi w „Notatniku Teatralnym”, „Didaskaliach”, „Teatrze” oraz „Pamiętniku Teatralnym”. Współautorka (wraz z Teresą Kudybą) filmu dokumentalnego o Jerzym Grotowskim „Gra z pamięcią. Jerzy Grotowski w Opolu”. Selekcjonerka Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa” (sezony 2019 i 2020), stypendystka MKiDN (stypendium twórcze w kategorii „Teatr” w 2017 roku).
Organizator:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Współorganizacja:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z Budżetu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 01.12.2025 08:00
„NOWE SPOJRZENIA” | EWA PARTUM
Inauguracja cyklu "NOWE SPOJRZENIA", czyli serii spotkań i rozmów z wybitnymi twórcami światowego performance’u. Zapraszamy na pierwsze spotkanie 3 grudnia z Ewą Partum, ikoną polskiej sztuki konceptualnej. pokaż więcej »
Dodano: 01.12.2025 11:26
MIESIĘCZNIK „ODRA” 12/2025
Najnowszy numer miesięcznika "ODRA" już w sprzedaży stacjonarnej oraz do poczytania online! pokaż więcej »
Dodano: 01.12.2025 10:47
Warsztaty tworzenia świątecznych wianków
Cykl bezpłatnych warsztatów artystycznych dla dzieci i dorosłych, podczas których uczestnicy wykonują świąteczne wianki i stroiki. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 12:00
JESIENNE WARSZTATY FILMOWE
Trwają bezpłatne warsztaty dla wszystkich amatorów kina, którzy chcą uczyć się języka filmowego, doskonalić swoje autorskie realizacje lub przygotować się do egzaminów do szkół artystycznych. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 07:00
OKiS na 33. Wrocławskich Targach Dobrych Książek
Unikatowe publikacje OKiS oraz spotkania z autorami naszych nowości wydawniczych! Odwiedź nasze stoisko podczas Targów Dobrych Książek w dniach 5-7 grudnia we Wrocławiu. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 07:00
„Kiedyś różą byłam, dziś gniję w kanale” – pokazy grudniowe
Spektakl Roberta Traczyka o Róży Luksemburg łączy elementy teatru politycznego, groteski i komiksowej narracji. Zapraszamy na najbliższe pokazy, 5 i 6 grudnia do Instytutu im. Jerzego Grotowskiego. pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 07:00
BARBÓRKA W STYLU COUNTRY
5 grudnia w Miejskim Ośrodku Kultury w Kowarach odbędzie się koncert muzyki country, wystąpią Maja Bogucka i Wojciech Dudkowski. Serdecznie Zapraszamy pokaż więcej »
Dodano: 24.11.2025 07:00
„OPIEKUNOWIE (NIE)PAMIĘCI” – sympozjum oraz premiera filmu
Sympozjum i premiera filmu „Opiekunowie (nie)pamięci" poświęcone są animacji i dokumentacji działalności społecznej osób opiekujących się zapomnianymi niemieckimi cmentarzami na Dolnym Śląsku. Zapraszamy 5 grudnia do Szklarskiej Poręby. pokaż więcej »