Jeż w rękawie, czyli bestia w trzebnickiej samotni św. Jadwigi
Wielki klejnot ziemi śląskiej” – tak w XVI stuleciu napisał o św. Jadwidze, księżnej Śląska (zm. 1243), historiograf Joachim Cureus, notabene zwolennik reformacji. Już wówczas więc, w dobie rozmaitych podziałów społecznych i religijnych, postać hrabianki z domu Andechs poślubionej w 1190 r. przez Henryka Brodatego, a od 1202 r. wspólnie z nim władającej w kraju nad Odrą, okazywała się znakiem wspólnoty spajającej region. Stanowiła jednak także, już od czasów kanonizacji w 1267 r., patronkę Polaków, Niemców oraz innych sąsiednich nacji, stając się szczególnym drogowskazem na drodze pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. W planowanym opracowaniu nie może oczywiście braknąć tych treści, niemniej wpisane zostaną one w kontekst narracji roztaczającej przed Czytelnikiem fascynujący świat dawnej kultury. Tytułowy „jeż w rękawie” to bohater jednej z rozlicznych opowieści o życiu św. Jadwigi krążących w środowisku pielęgnującym pamięć o niej już w XIII w.
Odkrycie tego zwierzątka, które jedna z mniszek nosiła w rękawie, spotkało się z potępieniem księżnej przebywającej wówczas w cysterskim klasztorze w Trzebnicy. Motyw tej raczej zaskakującej dziś niechęci do skądinąd sympatycznego żywego stworzenia stanowi znakomity punkt wyjścia do ukazania specyfiki postrzegania zwierząt w średniowieczu w wymiarze symboliki, ale także w kontekście samego „mikrokosmosu”, jakim był ówczesny klasztor, zwłaszcza w wydaniu cystersów. Scenka z jadwiżańskiej legendy stanie się więc pretekstem do wprowadzenia Czytelnika w świat dawnej kultury i życia społecznego u progu formowania się Śląska jako krainy historycznej. Z jednej strony przykuje uwagę specyfika mniszych ośrodków, takich jak Trzebnica czy Lubiąż, w środowisku społeczeństw dopiero włączających się na skalę ich ogółu we współtworzenie kulturowo-religijnej i gospodarczej jedności Europy, z drugiej zaś rola wybitnej władczyni i jej rodziny jako mecenasów oraz promotorów rozwoju cywilizacyjnego podległego im kraju. Nie brak też miejsca na refleksję nad urokiem jadwiżańskiej legendy, jej atrakcyjnością dla potomnych na przestrzeni stuleci.
Autor: Stanisław Rosik
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-89-8
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-8-8
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 15.09.2025 01:00
Sztuka współpracy | Forum edukacji kulturalnej Wrocławia i Dolnego Śląska
Rok temu pod hasłem „Sztuka współpracy” odbył się Kongres Kultury Wrocławia i Dolnego Śląska. 17 października w klubokawiarni Barbara ponownie łączymy siły, by kontynuować tę ważną rozmowę – zapraszamy na Wrocławsko-Dolnośląskie Forum Edukacji Kulturalnej. pokaż więcej »
Dodano: 14.09.2025 07:00
Festiwal małych Prapremier 2025 w Wałbrzychu
Festiwal małych Prapremier to jedyny festiwal w Polsce prezentujący wyłącznie spektakle prapremierowe teatrów lalkowych, skierowane do publiczności dziecięco-młodzieżowej. Jest to wydarzenie ogólnopolskie o charakterze biennale. pokaż więcej »
Dodano: 13.09.2025 07:30
„Dimensionlessness of Glass. Dolnośląskie Warsztaty
i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu”
Zapraszamy na wrześniową odsłonę tegorocznego e-Glass Festival „Dimensionlessness of glass”, która odbędzie się 13-17.09 w Laboratorium Szkła w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. W ramach wydarzenia odbędą się bezpłatne pokazy otwarte dla publiczności, podczas których będzie można obserwować proces twórczy powstawania szkła artystycznego. pokaż więcej »
Dodano: 16.09.2025 13:23
KONCERT JAZZOWY/ URODZINY LEVANDKA
Zapraszamy na koncert jazzowy z okazji urodzin legendarnego, wrocławskiego jazzmana i perkusisty, Zbigniewa "Levandka" Lewandowskiego. Koncert odbędzie się 17 września w Klubie Liverpool we Wrocławiu. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 10:00
KINOMURAL 2025: ZŁANOCKA
projekcje z autorskimi narracjami X Festiwal Korelacje
Kiedy kończy się DOBRANOCKA, zaczyna się… ZŁANOCKA. 19–20 września na jednej ze ścian Nadodrza zobaczysz animacje, które odkrywają swoje mroczniejsze, dziwniejsze i bardziej niepokorne oblicze. Towarzyszyć im będą narracje mistrzyń i mistrzów słowa. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 10:00
„Genialna epoka” w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki
Spektakl performatywny/czytanie w ciemności „Genialna epoka” oparty na opowiadaniu Brunona Schulza o tym samym tytule powróci w połowie września do Sali Teatru Laboratorium w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki. Trwają zapisy na spektakle. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 09:00
Osiedla Kultury i Sztuki 2025
Co ciekawego wydarzy się w najbliższym czasie na wrocławskich osiedlach? Zachęcamy do zapoznania się z letnim harmonogramem wydarzeń. Informujemy również, że środki finansowe na projekty zostały wyczerpane. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 09:00
CHOPIN PRZEZ DOLNY ŚLĄSK
Zapraszamy na koncerty chopinowskie w wykonaniu znakomitego pianisty - Gracjana Szymczaka oraz Orkiestry Karkonoskiej Filharmonii Kameralnej, które odbędą się 4 czerwca w Kowarach, 7 września w Janowicach Wielkich oraz 20 września w Jaworze. Wstęp wolny. pokaż więcej »