„Powrót ‘68” Jan Bortkiewicz
21 sierpnia 1968, wczesny poranek, na bezchmurnym wrocławskim niebie sznur czterosilnikowych samolotów lecących w kierunku południowo-zachodnim. Oficjalne pełne triumfu komunikaty „wojenne” konfrontowane były z informacjami zachodnich komentatorów prezentowanymi na falach Radia Wolna Europa. To z nich dowiedzieliśmy się o inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Rozpoczęła się operacja „Dunaj”.
Wojsku Polskiemu przypadł w udziale „szturm” na niebronione Hradec Králové, po zdobyciu którego Wojciech Jaruzelski uzyskał zaszczytny tytuł Zdobywcy Hradca. Czesi i Słowacy nie przejawiali entuzjazmu z powodu tej „bratniej pomocy przeciwko planowanemu atakowi Imperialistów”, w Pradze spalono kilka czołgów. 7 września 1968 pijany polski żołnierz Stefan Dorna zastrzelił dwóch czeskich mieszkańców Jičina. Armia Radziecka straciła 12 żołnierzy, a 25 zostało rannych. W katastrofie helikoptera w pobliżu miasta Teplice zginęło dwóch radzieckich reporterów. Wojska bułgarskie straciły dwóch żołnierzy, a 2 Armia Wojska Polskiego dziesięciu. Bilans operacji „Dunaj” to 108 zabitych i blisko 500 rannych obywateli Czechosłowacji. Z kraju wyemigrowało również ok. 370 tysięcy Czechów i Słowaków.
Oficjalnie odtrąbiono wielki sukces, działania reformatorskie pod przywództwem Pierwszego Sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji Aleksandra Dubčeka zostały cofnięte. Rzeczywisty cel operacji „Dunaj” został osiągnięty. Utworzona z wprowadzonych na terytorium Czechosłowacji Centralna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej pozostała tam do 1991 roku.
Formalna okupacja skończyła się już jesienią 1968 roku. Zimne noce i nocowanie pod namiotami w oczywisty sposób wpłynęło na morale niedoświadczonych żołnierzy Układu Warszawskiego i ich stan fizyczny. Wielu z nich uczestnictwo w tej „wycieczce” okupiło utratą zdrowia. Oczywiście prasa i telewizja o tym nie wspominały, zamieniając rzetelną informację na pełne triumfu relacje o wielkiej wdzięczności Czechów i Słowaków za udzielenie „bratniej pomocy”.
Powracające do kraju Wojsko Polskie nie doczekało się także wdzięczności od polskiego społeczeństwa, którego ogół był zdecydowanie przeciwny stłumieniu „praskiej wiosny”. Powszechnie wyrażano solidarność z Czechosłowacją i ubolewano, że doświadczona napaściami Polska stała się teraz agresorem. Uroczyste powitanie zhańbionego Wojska Polskiego we Wrocławiu było zainscenizowanym przedstawieniem, na które pod przymusem zagoniono pracowników zakładów pracy. Napisy na transparentach, wychwalające wojsko, nie oddawały prawdziwego nastroju mieszkańców Wrocławia – świadomych komunistycznej propagandy.
Prezentowane przy ul. Oławskiej we Wrocławiu czarno-białe zdjęcia, autorstwa Jana Bortkiewicza, przedstawiają historyczny moment: sceny z powitania na wrocławskim placu Wolności „zwycięskiego” Wojska Polskiego…
Projekt dofinansowany ze środków budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuGALERIA
AKTUALNOŚCI
Dodano: 15.09.2025 01:00
Sztuka współpracy | Forum edukacji kulturalnej Wrocławia i Dolnego Śląska
Rok temu pod hasłem „Sztuka współpracy” odbył się Kongres Kultury Wrocławia i Dolnego Śląska. 17 października w klubokawiarni Barbara ponownie łączymy siły, by kontynuować tę ważną rozmowę – zapraszamy na Wrocławsko-Dolnośląskie Forum Edukacji Kulturalnej. pokaż więcej »
Dodano: 14.09.2025 07:00
Festiwal małych Prapremier 2025 w Wałbrzychu
Festiwal małych Prapremier to jedyny festiwal w Polsce prezentujący wyłącznie spektakle prapremierowe teatrów lalkowych, skierowane do publiczności dziecięco-młodzieżowej. Jest to wydarzenie ogólnopolskie o charakterze biennale. pokaż więcej »
Dodano: 13.09.2025 07:30
„Dimensionlessness of Glass. Dolnośląskie Warsztaty
i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu”
Zapraszamy na wrześniową odsłonę tegorocznego e-Glass Festival „Dimensionlessness of glass”, która odbędzie się 13-17.09 w Laboratorium Szkła w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. W ramach wydarzenia odbędą się bezpłatne pokazy otwarte dla publiczności, podczas których będzie można obserwować proces twórczy powstawania szkła artystycznego. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 10:00
KINOMURAL 2025: ZŁANOCKA
projekcje z autorskimi narracjami X Festiwal Korelacje
Kiedy kończy się DOBRANOCKA, zaczyna się… ZŁANOCKA. 19–20 września na jednej ze ścian Nadodrza zobaczysz animacje, które odkrywają swoje mroczniejsze, dziwniejsze i bardziej niepokorne oblicze. Towarzyszyć im będą narracje mistrzyń i mistrzów słowa. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 10:00
„Genialna epoka” w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki
Spektakl performatywny/czytanie w ciemności „Genialna epoka” oparty na opowiadaniu Brunona Schulza o tym samym tytule powróci w połowie września do Sali Teatru Laboratorium w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki. Trwają zapisy na spektakle. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 09:00
Osiedla Kultury i Sztuki 2025
Co ciekawego wydarzy się w najbliższym czasie na wrocławskich osiedlach? Zachęcamy do zapoznania się z letnim harmonogramem wydarzeń. Informujemy również, że środki finansowe na projekty zostały wyczerpane. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 09:00
CHOPIN PRZEZ DOLNY ŚLĄSK
Zapraszamy na koncerty chopinowskie w wykonaniu znakomitego pianisty - Gracjana Szymczaka oraz Orkiestry Karkonoskiej Filharmonii Kameralnej, które odbędą się 4 czerwca w Kowarach, 7 września w Janowicach Wielkich oraz 20 września w Jaworze. Wstęp wolny. pokaż więcej »
Dodano: 15.09.2025 09:00
Cykl koncertów pt. „Dźwięki Baśni”
Nowy cykl koncertów kameralnych na Dolnym Śląsku, podczas których zaprezentują się wokalistki, Gabriela Stolińska i Magdalena Wachowska oraz pianista, Jerzy Owczarz. Zapraszamy 20 września do Gozdnicy i 21 września do Zawidowa. pokaż więcej »