Śląskie języków pomieszanie
Burzliwe dzieje Śląska niosły ze sobą przemiany etniczne – w ciągu minionych dwóch tysięcy lat po Chrystusie zamieszkiwały ten region plemiona germańskie, które w wyniku tzw. wędrówek ludów zostały zastąpione przez Słowian. Kiedy w końcu X stulecia Śląsk wchodził w skład państwa Mieszka I, jego mieszkańcy używali polszczyzny, która bardzo przypominała inne języki zachodniosłowiańskie, zwłaszcza język południowych sąsiadów – Czechów. Wtedy też wraz z Kościołem i jego ludźmi pojawiła się łacina. Miała ona nie tylko wymiar sakralny, lecz również nabrała charakteru pragmatycznego, stając się niebawem językiem administracji oraz elit politycznych i intelektualnych. Począwszy od przełomu XII/XIII w., na Śląsku pojawili się osadnicy z Zachodu. Byli to Walonowie i Flamandowie, a przede wszystkim koloniści z różnych krajów niemieckich. Z czasem to oni zdominowali dawną ludność słowiańską i to głównie ich język rozbrzmiewał w późnym średniowieczu i w czasach nowożytnych w miastach i na coraz rozleglejszych wiejskich obszarach Śląska.
Procesy te ukazano z odwołaniem do średniowiecznych i nowożytnych pomników piśmiennictwa. Mimo rozlicznych kataklizmów dziejowych przetrwały na Śląsku liczne zabytki łacińskiej kultury pisma z epoki średniowiecza, w tym atrakcyjnie iluminowane rękopisy liturgiczne i dokumenty książęce. Zachowały się też znakomite dowody ukazujące, jak to właśnie na Śląsku polszczyzna stawała się językiem pisma. To tutaj powstała Księga Henrykowska z najstarszym zapisanym zdaniem w języku polskim, tutaj przetłumaczono Psałterz (znany jako floriański) czy drukowano najstarsze teksty polskie. Zarazem tutaj powstawały znakomite utwory niemieckie, począwszy od wierszy miłosnych układanych przez księcia Henryka IV Prawego w końcu XIII w., poprzez twórczość Martina Opitza (zm. 1639), po XVII- i XVIII-wiecznych przedstawicieli dwóch śląskich Szkół Poetyckich, dzięki którym barokowy Wrocław był postrzegany jako europejska metropolia duchowa.
Autor: Wojciech Mrozowicz
Redakcja: Joanna Rosik
Recenzent: Mateusz Goliński
Redaktor serii: Stanisław Rosik
Projekt graficzny: Adam Kolenda
Wydawcy: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego, Wydawnictwo CHRONICON
Druk: I-BIS Wrocław
ISBN (OKiS) 978-83-65892-90-4
ISBN (CHRONICON) 978-83-960840-9-5
Format: 15 x 15 cm | liczba stron: 66| oprawa: miękka
Język: polski
Cena: 15 zł + koszt wysyłki
Dostępna w sprzedaży
Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawnictwa@okis.pl
Publikacja dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Odsłuchaj treść artykułuAKTUALNOŚCI
Dodano: 04.05.2024 20:00
Fotorelacja z XXXIII Międzynarodowego Festiwalu „Maj z Muzyką Dawną”
Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z XXXIII Międzynarodowego Festiwalu „Maj z Muzyką Dawną” pokaż więcej »
Dodano: 29.04.2024 04:00
XXXIII Festiwal „Maj z Muzyką Dawną”
4 maja rozpoczęła się tegoroczna edycja Festiwalu "Maj z Muzyką Dawną", który od ponad 30 lat wzbogaca repertuar kulturalny regionu dolnośląskiego o mniej znaną lub rzadko wykonywaną muzykę wokalno-instrumentalną dawnych mistrzów. pokaż więcej »
Dodano: 09.04.2024 12:15
KULTURA I SZTUKA NA WROCŁAWSKICH OSIEDLACH
Co ciekawego wydarzy się w najbliższym czasie na wrocławskich osiedlach? Jakie przedsięwzięcia realizowane będą w ramach projektu OSIEDLA KULTURY I SZTUKI 2024? Zachęcamy do zapoznania się z harmonogramem wydarzeń. pokaż więcej »
Dodano: 10.05.2024 13:57
Nabór do projektu „Glass without borders. Dolnośląskie Warsztaty i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu”
Do 15 maja 2024 roku czekamy na zgłoszenia studentów i studentek Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu do projektu "Glass without borders. Dolnośląskie Warsztaty i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu". pokaż więcej »
Dodano: 07.05.2024 06:00
XXI edycja Konkursu Piosenki nie tylko Słowiańskiej
13 maja 2024 roku o godz. 16.00 w Oratorium Marianum odbędzie się XXI edycja Konkursu Piosenki nie tylko Słowiańskiej pokaż więcej »
Dodano: 07.05.2024 05:00
Premiera pierwszej monografii Jerzego Rosołowicza
15 maja w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odbędzie się prezentacja wydanej w ubiegłym roku monografii Jerzego Rosołowicza, na którą serdecznie zapraszamy. pokaż więcej »
Dodano: 07.05.2024 05:00
Spotkanie autorskie – „Dniewnik, czyli kronika niezapowiadanych śmierci. Część II (2019-2022)”
Zapraszamy na kolejne spotkanie autorskie z Waldemarem Okoniem, dotyczące jego najnowszej książki „Dniewnik, czyli kronika niezapowiadanych śmierci. Część II (2019-2022)”, które odbędzie się 15 maja 2024 o godz. 18.00 w Sali Teatru Laboratorium Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. pokaż więcej »
Dodano: 07.05.2024 04:00
„WĘDROWCY KARKONOSZY” – PREMIERA
16 maja o godz. 20.00 na TVP Historia oraz 30 maja o godz. 17.30 na TVP3 Wrocław odbędzie się premiera najnowszego filmu dokumentalnego współprodukowanego przez OKiS we Wrocławiu - "Wędrowcy Karkonoszy". pokaż więcej »