„Platerówki” – fabularyzowany film dokumentalny (2019)

Film dokumentalny „Platerówki” przybliża współczesnemu odbiorcy losy polskich dziewcząt wywiezionych na Syberię przez Armię Czerwoną, która zajęła wschodnie ziemie II Rzeczpospolitej w roku 1939. Dramatyczna historia dziewcząt z Kresów jest częścią trudnych i skomplikowanych politycznie losów Polski w latach 1939-1945.

W filmie występują cztery weteranki II wojny światowej (Helena Jabłońska z domu Figura, Anna Lewkowicz z domu Figura, Wiktoria Leniartek z domu Krzywoń, Maria Starczewska z domu Kamińska), które walczyły na froncie wschodnim w 1. Samodzielnym Batalionie Kobiecym im. Emilii Plater, pododdziale piechoty Ludowego Wojska Polskiego, sił zbrojnych sformowanych z polskich zesłańców na terenie ZSRR w Sielcach nad Oką.

Bohaterki filmu wraz z 1. Samodzielnym Batalionem Kobiecym im. Emilii Plater brały udział w walkach u boku Armii Czerwonej z niemieckim okupantem. Młode dziewczyny pełnią służbę jako fizylierki, sanitariuszki, łączniczki, kwatermistrzynie i przede wszystkim jako wartowniczki. Niejednokrotnie ryzykowały życiem i ginęły, mając nadzieję na powrót do swoich domów ojczystych, z których ich w 1939 roku wysiedliła „sojusznicza” teraz Armia Czerwona.

Żołnierki były prostymi dziewczynami – najczęściej chłopkami, w ich przedwojennych domach pielęgnowano patriotyczne i religijne wartości. Problem walki z faszystowskimi Niemcami u boku wcześniejszych katów – Sowietów – był dla nich szczególnie bolesny i miał wymiar tragiczny. Po układach pokojowych w Jałcie okazało się, że nie mogą wrócić do swoich domów na Kresach, do Polski, o którą walczyły. Po wojnie muszą osiedlić się na tak zwanych „ziemiach odzyskanych”, ziemiach niemieckich okupantów. Duża część żołnierek batalionu osiedliło się w jednej wsi, która dzisiaj nazywa się, na ich cześć, „Platerówka” i leży w zachodniej części Dolnego Śląska.

KOPRODUCENCI: TVP Wrocław, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Euroregionalne Centrum Kultury i Komunikacji EuRegioKom Pieńsk

PATRONAT: Marszałek Województwa Dolnośląskiego – Cezary Przybylski

DOFINANSOWANO: ze środków TVP Historia i z Budżetu Województwa Dolnośląskiego

Kontekst historyczno-polityczny przedstawi w filmie prof. dr. hab. Grzegorz Strauchold z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego.

W scenach fabularyzowanych, w role historycznych bohaterek, wcieliły młode aktorki: Wiktoria Urban (Maria), Julia Kowalska (Anna), Wiktoria Grzesiak (Wiktoria), Sandra Wiertelak (Helena), oraz Weronika Pałat jako Aniela Krzywoń.

Film „Platerówki” powstaje w ramach cyklu filmowo-edukacyjnego „Dolny Śląsk pełen historii” zainicjowanego przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz TVP Wrocław. Celem cyklu jest popularyzacja wiedzy
kulturowo-historycznej o Dolnym Śląsku oraz promocja regionu wśród polskiego społeczeństwa i zagranicą. Filmy emitowane są na antenach telewizji polskiej, są dostępne w Internecie za darmo, a w ramach projektu każde liceum i biblioteka powiatowa w regionie otrzymuje film wydany na płycie DVD.