Arch2pelag 2015-2017

Wydawnictwo OKiS Arch2pelag

Redaktor naczelny: Andrzej Więckowski

„Archipelag” starał się obejmować emigracyjne rozproszenie, zgarniać je w teksty. Wydawany na wyspie Berlina Zachodniego był najpierw lądem dla kilku młodych rozbitków zimnej wojny, by błyskawicznie stać się terenem publikacji najwybitniejszych pisarzy polskich, jak Gustaw Herling-Grudziński, Tymoteusz Karpowicz, Witold Wirpsza, Włodzimierz Odojewski czy Henryk Grynberg, by wymienić tylko kilku z całej plejady znakomitości.

W „Archipelagu” publikowali najwybitniejsi pisarze niemieckojęzyczni, jak Günter Grass, Friedrich Dürrenmatt, Peter Schneider, Horst Bienek czy Jürgen Fuchs. Pomagali także, nie żałując wpływów, czasu i pieniędzy. Nie można tutaj pominąć szeregu akcji pomocy i wsparcia, które inicjował „Archipelag”, ani też imprez literackich, które w tamtym czasie musiały być także polityczne. Sympozjum „Szanse Kultury Polskiej” pod patronatem Güntera Grassa i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, na którym obecni byli prominentni pisarze, publicyści i politycy niemieccy z pierwszych stron gazet, a także przedstawiciele polskiej emigracji z wielu krajów, odbyło się w dniu przyznania Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla, co nadało tej imprezie szczególnego znaczenia.

O ile „Archipelag” zachodnioberliński był kiedyś działaniem przeciw emigracyjnemu rozproszeniu polskiej kultury, to teraz „Arch2pelag” jest jego dolnośląską, wrocławską kontynuacją w łączeniu wysp regionalizmu. Ta seria wydawnicza poświęcona jest dziełom, które przejawiają ambicje opisania świata z perspektywy lokalnej. Otwieranie „światowej”, globalnej perspektywy w konkrecie tego, co bezpośrednie, dotykalne, „tutaj” stworzone, zbudowane, wypracowane, wydaje się zamierzeniem szczególnie interesującym i — jak liczne doświadczenia wielu kultur pokazują — może też być zamierzeniem szczególnie płodnym. Odczytywanie palimpsestu warstw składających się na krajobraz kulturowy Dolnego Śląska, ta swoista egzegeza źródeł „tutejszej swojskości”, jest już mocno ugruntowanym procesem badania i tworzenia humanistyki, wartym wszelako wszechstronnego rozwijania i pogłębiania. Graniczność geograficzna i historyczna Dolnego Śląska wręcz nakazuje ten wskazany tutaj ogólnie kierunek poszukiwań. Poszukiwań archipelagu („Arch2pelagu”) lokalnych kultur w ich globalnym znaczeniu.

Andrzej Więckowski